Inleiding
Voor ik aan de specifieke
lerarenopleiding begon, studeerde ik Kunstwetenschappen. Ik wilde voor de blog
van het vak onderwijstechnologie ook een onderwerp vinden, dat bij die studies
aanleunt en zo kwam ik terecht bij de digitale museumklas van het museum-M in
Leuven. In dit artikel heeft men het voornamelijk over de digitale toepassingen
die gebruikt werden door het museum, binnen het educatieve programma voor
scholen.
“Museum M en Easy-M introduceren: De digitale M-klas”
Voor de tentoonstelling
“Ravage. Kunst en cultuur in tijden van conflict” werkte Museum M in Leuven
samen met Easy-M, de grootste Apple Premium Reseller van ons land, om een
digitaal platform te ontwikkelen voor schoolbezoeken aan de tentoonstelling.
Er werd een digitaal
klasconcept uitgewerkt, waarbij leerlingen via een I-Pad “zichzelf kunnen
rondleiden” in het museum, op een eigen tempo.
Men is vertrokken van het
steeds groter wordende belang van de digitalisering binnen onze maatschappij.
Het uiteindelijke doel van Easy-M is voornamelijk om jongeren (kinderen en
tieners) de digitale media op een andere manier te leren kennen. Ze willen dat
jongeren meer met serieuze en ernstige toepassingen leren werken, zodat ze
verder leren kijken dan de pure vrijetijdsbesteding bij het gebruik van I-Pads
en andere technologieën.
Dit project wilt
bijdragen tot de digitale geletterdheid en mediakennis van de verschillende
doelgroepen die de tentoonstelling bezoeken.
Volgens verschillende scholen,
waar reeds met I-Pads gewerkt werd, bevordert het gebruik ervan de sociale
vaardigheden en creativiteit van de leerlingen. Er kan op een eenvoudige manier
gedifferentieerd lesgegeven worden en de leerlingen zijn vaker langer geconcentreerd
en gemotiveerd aan het werk.
Ondertussen zijn er ook
al andere musea en educatieve instellingen die samenwerkten met Easy-M voor het
ontwikkelen van educatieve museum-apps en museumspelen op een I-Pad.
Musea kunnen op
verschillende manieren gebruik maken van digitale technologieën om hun
bezoekers informatie te verschaffen. In La
Maison de la Science in Luik wordt bijvoorbeeld met QR-codes codes gewerkt,
in combinatie met I-Pads. De bezoekers kunnen de codes dan scannen en op de
I-Pad de informatie terug vinden in de vorm van extra tekst, filmpjes of
andere. De manier waarop Museum M het gebruik van de I-Pad toepaste was echter
nieuw in Vlaanderen.
Ik voeg nog een filmpje toe, over de de digitale M-Klas.
Reflectie
Het gebruik van digitale
middelen tijdens een museumbezoek hebben duidelijk een aantal voordelen. De
leerlingen kunnen op hun eigen tempo een tentoonstelling bezoeken. Ze kunnen de
nodige informatie via de I-Pad vinden en verwerken.
In andere musea, in
binnen- en buitenland vinden we dit soort toepassingen. Een voorbeeld kunnen we
ook zien in Nederland, in het Boijmans van Beuningen museum te Rotterdam.
Wanneer we op de website kijken, zien we dat er verschillende mogelijkheden
zijn voor het inrichten van rondleidingen met een klas.. Een van de opties is
de multimediatour (voor het middelbaar onderwijs), waarbij de leerlingen, met
gebruik van een eigen smartphone of I-pod een reis langsheen de collectie
maken. via filmpjes, geluidsfragmenten,… krijgen de leerlingen extra
informatie.
Maar volgens mij heeft
dit soort toepassingen ook een nadeel. Kijken de leerlingen nog wel echt naar
de kunstwerken in het museum, of zijn ze alleen nog gefixeerd op de I-pad,
I-pod of smartphone die ze in hun handen hebben of krijgen?
Het is volgens mij van
het grootste belang, dat er een goed evenwicht gevonden wordt tussen het kijken
naar dat wat rondom te zien is en dat wat je uit je smartphone of I-Pad kan
halen. Anders krijg je een soortgelijk effect van de toerist die pas na zijn
reis naar de foto’s kijkt en beseft waar hij geweest is.
Ik ben zeker niet tegen
het gebruik van digitale technologie in klassen of in musea. Wel heb ik er soms
mijn bedenkingen bij. Een voorbeeld dat ik hiervoor wil aanhalen, is een
reactie die ik kreeg van een leerling uit de stageklas waar ik esthetica gaf.
Ze zei me dat ze eens “echte kunst” wilde zien, in plaats van steeds opnieuw de
Power-Pointpresentaties van de leerkrachten onder de neus geduwd te krijgen,
met vaak zwart-wit foto’s of slecht leesbare afbeeldingen.
Ik vind het belangrijk om
leerlingen niet alleen maar via deze nieuwe technologische en digitale wereld
leerstof bij te brengen, of toch niet voor het vak esthetica.
Net zoals ik in een ander
blogbericht las, dat wij vroeger met pen en papier moesten leren schrijven,
denk ik dat het nog nuttig is om leerlingen in boeken te laten kijken. Ik merk
bij mezelf vaak dat ik veel vluchtiger naar internetafbeeldingen kijk, of
moeilijk teksten online lees, dan wanneer ik ze op papier heb, aantekeningen
kan maken, kan voelen en ruiken waar ik mee bezig ben. Een boek met schilderijen,
details, uitvergrotingen, …vind ik voor leerlingen misschien nog wel meer
prikkelend dan een PowerPointpresentatie.
Maar ik ben zeker niet
tegen de digitalisering en het gebruik van technologie in het onderwijs. Het
gebruik van interessante websites, waar jongeren zich kunnen verdiepen in
bepaalde onderwerpen, gelinkt aan de lessen, lijkt me zeer nuttig.
Zo kan je als leerkracht
esthetica natuurlijk gebruik maken van talrijke educatieve pagina’s op de
websites van verschillende musea, in aanloop van een museumbezoek.
Zo kan je op
verschillende museumwebsites een account aanmaken, waarin je je eigen
tentoonstelling kan samenstellen, waarbij je informatie vindt over alle
kunstenaars en werken die je wilt gebruiken…
Ook op deze manier kunnen
leerlingen reeds warm gemaakt worden voor een wat ze in “het echt” te zien
zullen krijgen.
Ik ben nog maar een
“beginneling” in deze onderwijstechnologie en zal me er nog stevig in moeten
verdiepen, om van dit idee af te komen misschien. Maar ik hoop alleszins dat
het nooit zover komt, dat leerlingen de weg naar een gewone bibliotheek niet
meer vinden.
De combinatie van leren
via online programma’s en dat wat er op papier staat, lijkt me ideaal. Ook wat
samenwerken tussen leerlingen betreft, mogen we de online toepassingen niet
vergeten.
Bronnen
· http://dspace.library.uu.nl/handle/1874/307344
: R. Wubbs, “Online Betrokken. Het Rijksmuseum en het Boijmans van Beuningen in
Rotterdam en hoe zij online inspelen op hun bezoekers”, 2014.
· http://dspace.library.uu.nl/handle/1874/302931
: R. Agterberg, “De invloed van groepsrollen op interactie en leerprestaties in
een digitale leeromgeving. (Masterthesis. Themagebied: Samenwerkend leren)”,
Utrecht 2014.
Beste Fien,
BeantwoordenVerwijderenIk ben het grotendeels eens met je reflectie over het gebruik van digitale middelen. Leren in een museumomgeving mag, denk ik, niet gereduceerd worden tot het oplossen van oefeningen op een tablet, waarbij het museum zelf quasi overbodig wordt. Dit zou helemaal ingaan tegen het concept van het werkplekleren. Afwisseling is belangrijk alsook het prikkelen van de verschillende zintuigen. Het is daarom cruciaal dat het digitaal middel interactie stimuleert tussen de leerling en het kunstwerk, waardoor er een verdieping van het leren komt. Op een leuke, interactieve manier, eventueel door het invoeren van een spelelement kan zo de "saaiheid" van een museumbezoek voor sommige leerlingen doorbroken worden. Een leuk optie is dan ook het verdelen van 1 tablet over groepjes leerlingen die hierdoor tot communicatie over, en interactie met, het kunstwerk worden aangespoord. Zolang het digitalisering niet een doel op zich vormt, maar een middel om de interactie tussen het museum, de kunstwerken en de bezoeker te bevorderen, ben ik ervan overtuigd dat er een grote meerwaarde schuilt in het gebruik van digitale middelen bij een museumbezoek. Dit om het leren zelf te stimuleren maar ook om het museumbezoek op zich aantrekkelijker te maken voor de huidige generatie jongeren.
Beste Michele,
BeantwoordenVerwijderenBedankt voor je reactie. Ik ben het eens met wat je zegt, het digitaliseren mag zeker geen doel op zich zijn.
Als je verschillende websites van musea bekijkt, waar er interactieve/digitale rondleidingen worden aangeboden, komen de voorbeelden die jij aanhaalde ook redelijk aan bod: spelelementen, samenwerken in groepjes,... Maar ik ben gewoon bang dat leerlingen dit zelf niet zo zien.
Het is heel belangrijk dat er voorafgaand aan een museumbezoek hier reeds naartoe gewerkt wordt. Het lijkt me dat kinderen op die manier geprikkeld kunnen worden om de "echte" objecten (of het nu om kunst of voorwerpen gaat maakt niet zo veel uit) te kunnen zien.
Daarnaast is het volgens mij van groot belang dat de digitale leermiddelen, door het museum ontworpen, goed aansluiten op eventuele lesmappen voor op school. De digitale leermiddelen mogen slechts een leidraad zijn binnen de tentoonstelling of museum, zodat de leerlingen leren kijken naar wat rondom hen is en niet slechts op dat flikkerende schermpje in hun handen.