Drie op de tien kinderen kunnen niet online op school

Tegenwoordig wordt er enorm veel aandacht besteed aan het gebruik van moderne technologie in het onderwijs, wat de berichten op deze blog ook aantonen: gebruiken (tot zelfs verplichten) van de iPad op school, werken met digitale leerborden, flipping the classroom, enz. Dit lijkt steeds meer vanzelfsprekend te worden, terwijl uit het Europese rapport “EU Kids Online” blijkt dat drie op de tien Vlaamse jongeren (tussen 9 en 16 jaar) nog niet online kunnen op school. In Wallonië loopt dit aantal zelfs op tot zeven op de tien leerlingen. We kunnen dus stellen dat er een enorme kloof gaapt tussen de verschillende scholen op het gebied van ICT-gebruik. Ook het rapport haalt aan dat het ICT-beleid van de scholen zelf, de manier waarop de leraren dit beleid implementeren in hun lessen en de internetcompetenties van de leraren zelf een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van de ICT- en internetcapaciteiten van de Belgische jongeren. Naast dit mesoniveau heeft natuurlijk ook het onderwijsbeleid op macroniveau een impact hierop: volgens het rapport heeft de Vlaamse overheid de laatste jaren veel meer aandacht besteed aan ICT-educatie dan de Franstalige Gemeenschap. Als gevolg hiervan zijn de Vlaamse scholen beter uitgerust op het gebied van ICT-apparatuur dan de Waalse scholen, en wordt er ook meer gebruik van gemaakt, wat ook blijkt uit de hierboven aangehaalde cijfers.

Uit het onderzoek blijkt ook dat veel kinderen (de meerderheid in de basisschool, 40% in het secundair onderwijs) er niet in slagen om basistaken uit te voeren, zoals bijvoorbeeld privacy-instellingen aanpassen of spam blokkeren. De onderzoekers besluiten dan ook dat er in het onderwijs meer aandacht moet besteed worden aan mediawijsheid en digitale vaardigheden. In de Vlaamse Beleidsnota Media 2009-2014 gaat men al specifiek in op het belang van een e-inclusiebeleid, als onderdeel van een breder beleid rond mediawijsheid. De Vlaamse overheid definieert het begrip “mediawijsheid” als volgt: “het geheel van kennis, vaardigheden en attitude waarmee burgers zich bewust en kritisch kunnen bewegen in een complexe, veranderende en gemediatiseerde wereld. Het is het vermogen tot een actief en creatief mediagebruik dat gericht is op maatschappelijke participatie”. De onderzoekers onderscheiden in hun rapport nog vijf beleidslijnen waar de Vlaamse regering op zou moeten inspelen, namelijk:

1) De digitale kloof binnen de digitale generatie zelf. Een klein percentage kinderen is nog steeds niet online.

2) Het ouderlijk bewustzijn: de capaciteit voor internetopvoeding onder ouders moet verhoogd worden

3) Aandacht voor mediawijsheid: de vaardigheid om kritisch en veilig met (online) media om te gaan.

4) Rol van de school in het ondersteunen van kinderen en ouders in hun omgang met ICT.

5) Invloed van een aantal actoren uit de bredere samenleving op het ICT-gebruik van kinderen, zoals de media, overheid en organisaties die zich bezighouden met kinderwelzijn. Het gaat hierbij om hun rol als verspreiders van informatie over ICT-omgang en -opvoeding, ter bevordering van de algehele mediawijsheid.

Persoonlijke mening

Ik was zelf eigenlijk wel geschrokken van de cijfers die in het rapport voorgesteld worden. Aangezien er de laatste tijd zoveel aandacht geschonken wordt aan het gebruiken van nieuwe technologieën in het onderwijs, sta je er bijna niet meer bij stil dat er nog scholen zijn die nog geen internetverbinding hebben. Ik denk dan ook dat er steun moet komen vanuit de overheid, zodat alle scholen toch al dezelfde beginsituatie hebben, m.a.w. dat alle scholen over internet en (tenminste) één computerlokaal beschikken. In het artikel “Tablet in de klas ontgoochelt” (Het Nieuwsblad, 24/04/2013) las ik dat Vlaams minister van Onderwijs Pascal Smet aan de Vlaamse Onderwijsraad gevraagd heeft om een globale visie voor Informatica in het Onderwijs te ontwikkelen. Ik vind dit zeker een goed idee, maar toch stel ik mij hierbij ook vragen: de minister wil scholen uitrusten voor multimedia-gebruik en speciale software laten ontwikkelen voor het gebruik van tablets, terwijl sommige scholen nog niet eens over de basisuitrusting beschikken en daar dus misschien eerst werk van zou moeten gemaakt worden? Dat de minister toch beseft dat de leraren anders zullen moeten opgeleid worden om dit te kunnen verwezenlijken, vind ik alvast een stap in de goede richting. Anders vrees ik dat het gebruik van tablets en andere moderne middelen toch het werk zal blijven van enkele leerkrachten, die hier zelf goed mee overweg kunnen.

Verder ben ik het er absoluut mee eens dat er meer aandacht moet besteed worden aan mediawijsheid: jongeren werken veel met internet, sociale media, enz., en dit vaak zonder de gevaren hiervan te kennen. Hen hiervan bewust maken is dus zeker nodig! Ook moet hierbij meer aandacht gaan naar de rol van de ouders en de leerkrachten, die vaak ook geen grondig idee hebben van de gevaren waaraan kinderen blootgesteld worden op het internet.

Bibliografie

d'Haenens, L., & Vandoninck, S. (2012). Kids Online: Vaardigheden, kansen en risico's van kinderen en jongeren op het internet. Gent: Academia Press. Opgeroepen op April 25, 2013, van http://www.cjsm.vlaanderen.be/media/downloads/Appetizers_2012FinaleVersie19012012_comprim.pdf

Moerman, B. (2013, April 24). Tablet in klas ontgoochelt. Het Nieuwsblad, p. 12. Opgeroepen op April 26, 2013, van http://academic.mediargus.be/pg/remote_article/54336596?criteria_key=E8F7CB71E79C78CA5120EA07611D890B&navigation_key=E8F7CB71E79C78CA5120EA07611D890B&popup=yes

N.N. (2012, November 13). Drie op de tien kinderen kunnen niet online op school. Opgehaald van www.klasse.be: http://www.klasse.be/leraren/29569/drie-op-de-tien-vlaamse-kinderen-kunnen-niet-online-op-school/