vrijdag 28 augustus 2015

Blended learning en lichamelijke opvoeding… Will it blend…?

Als leerkracht lichamelijke opvoeding heb ik me het voorbije jaar regelmatig bezig gehouden met het integreren van videofeedback in mijn lessen LO. Tijdens mijn zoektocht naar interessante literatuur i.v.m videofeedback stootte ik op volgend artikel ‘Move it, tape it, watch it, scroll it, save it, use it? De rol van videofeedback in de lerarenopleiding lichamelijke opvoeding’ van (Tijtgat et. Al 2014). In dit artikel wordt de vraag gesteld of E-learning kan geïntegreerd worden in praktijklessen zoals lichamelijke opvoeding

Samenvatting

E-Learning is razend populair. Tegenwoordig kan je op elk moment en op elke plaats zowat alle mogelijke lessen online volgen. Heel wat universiteiten bieden tal van cursussen aan via het internet. De inhoud van deze digitale lessen is echter in nagenoeg alle gevallen overwegend theoretisch. Maar wat met practische vaardigheden?
Kan je praktische vaardigheden aanbieden via ‘afstandsonderwijs’? In Katholieke Hogeschool VIVES werd in ieder geval een onderzoek opgestart dat wil nagaan of blended learning (het gecombineerde onderwijs: een mix van ons klassieke onderwijs met afstands onderwijs ) samengaat met het verwerven van practische vaardigheden. Concreet wordt dus de vraag gesteld of de combinatie tussen ‘klassiek’ onderwijs en afstandsonderwijs via het internet een efficiënte methode kan zijn bij het leren van practische vaardigheden. De toepassingen situeren zich binen afstandsonderwijs maar evenzeer binnen ons klassiek bewegingsonderwijs. ‘Flipping the clasroom’ (klassikale les en huiswerk omkeren) heeft zijn plaats al verworven binnen heel wat vakken maar kan dit ook voor lichamelijke opvoeding? Op het eerst gezicht lijkt de uitwerking hiervan eenvoudig. Iedereen kan filmpjes maken van de te leeren vaardigheden en vervolgen kunnen we via sites als Youtube deze instructies gaan verspreiden. Hoewel deze methode een waardevolle eerste stap kan zijn blijft de onderwijskracht ervan beperkt. Wie garandeert dat deze beelden correct werden bekeken en/of begrepen? De gelijkenis met een (zwakke) leerkracht die ex cathedra lesgeeft en nooit controleert of zijn leerlingen de leerstof begrijpen is niet ver gezocht. Onder andere vanuit deze vragen en probleemstellingen werd het onderzoeksproject ‘SABLE’ (Skill Acquisition in Blended Learning Environments, PWO- project VIVES, 2013-2016) opgestart.
In dit project zal worden nagegaan op welke manier blended learning het sterkst kan worden ingeze bij het verwerven van praktische vaardigheden. Vragen die hopelijk een antwoord zullen vinden zijn onder andere: Waarop moeten we letten bij het maken van een sterke video-instructie voor praktische vaardigheden? Is het een meerwaarde als studenten zichzelf kunnen filmen, evalueren en feedback krijgen op deze beelden? Kunnen vormen van blende learning ons klassiek (praktijk)onderwijs verrijken? Wordt vervolgd… Tijtgat et al. (2014)

Reflectie
Blended learning is een combinatie van face-to-face onderwijs met open, flexibele, afstands- en elektronische vormen van leren (computerondersteund leren). In grote lijnen kan gezegd worden dat dit laatste deel wordt aangeboden via een online of elektronische omgeving waarin de lerende toegang krijgt tot zogenaamde e-content (digitaal materiaal) via verschillende digitale tools (wiki’s, blogs, weblectures, enz. ). Traditionele colleges en cursussen worden bij deze steeds meer aangevuld met een online omgeving waarin lerende informatie diepgaand kunnen verwerken, aan opdrachten samenwerken, ideeën uitwisselen op discussiefora, feedback aan mekaar te geven, zichzelf toetsen, enz.

Als ik kijk naar mijn eigen praktijklessen lijkt het me een hele opgave om mijn lessen beschikbaar te stellen via e-content. Bij praktijklessen dient er een nagedacht te worden over welke lesdoelen aangeboden kunnen worden via digitaal materiaal.

Onderwerpen als conditietraining, krachtraining, spelregels kunnen via digitaal materiaal aangeboden worden. Maar wat doe je met een complex bewegingsverloop of turnoefeningen. Je kan niet van elke leerling verwachten dat ze thuis het juiste materiaal hebben om een bv. salto in te oefenen.

Een vak als lichamelijke opvoeding uitsluitend doceren via een elektronische leeromgeving is volgens mij dus uitgesloten. Daar kan Blended Learning een oplossing bieden. Zo kan je de leerlingen via een digitale weg verschillende soorten leerstof aanbieden:

·             Spelregels
·             Spelvormen
·             Tactische richtlijnen
·             Videofeedback
·             Bewegingsverloop van sporttechnieken (Bv. Opslag badminton)
·            

Een optimale combinatie van face-to-face leren en online leren levert belangrijke voordelen op gebied van het leren:

·             Verschuiving van docent-gestuurd onderwijs naar lerende-gestuurd onderwijs;
·             Mogelijkheden voor samenwerkend leren;
·             Gerichte begeleiding voor de lerende;
·             Grote mogelijkheden tot interactie met deskundigen of collega’s.

Door het leren los te koppelen van tijd en ruimte, kan blended learning zorgen voor een flexibeler organisatie van onderwijs. Denk maar aan het gebrek aan sportzalen en zwembaden in het onderwijs. Ook kan het zorgen voor een kostenbesparing. Door een deel van een opleiding of trainingsprogramma in een online omgeving te organiseren, kunnen er bepaalde kosten bespaard worden op het vlak van tijd, verplaatsing, overheadkosten (bv. klaslokalen, papieren syllabus, , ...). De ontwikkeling van nieuw leermateriaal kan ook prijsvoordelig zijn; het maken van een e-cursus is wel tijdrovend, maar eens klaar kunnen ontzettend veel mensen er lange tijd gebruik van maken, wat uiteindelijk de kostprijs ook positief beïnvloedt. Blended learning behoeft geen dure of gesofisticeerde technologie; discussieforums, e-mails, blogs, enz. zijn eenvoudig te gebruiken, niet kostelijk te implementeren en zeer efficiënt indien ze op een doordachte en weloverwogen manier worden ingezet in het didactisch proces. (Graham, C. R., Allen, S., & Ure, D. (2005))

Wel moet er door de docenten op toe gekeken worden dat de leerstof goed wordt opgesteld en dat deze ook geëvalueerd wordt tijdens de lessen. Uiteraard mag dit alles niet ten koste gaan van de actieve lestijd en de spelbeleving en dient het als ondersteuning van de lessen LO. Deze vorm van leren kan een handig hulpmiddel zijn voor het differentiëren tijdens de lessen.

Momenteel is het voor mij nog een beetje uitzoeken hoe ik deze nieuwe vorm van leren kan toepassen in mijn lessen. Maar ik ben er van overtuigd dat we er in de toekomst meer en meer gebruik vanzullen maken, zelfs tijdens praktijklessen.

Erik Van Harck 


Referenties
Tijtgat, P., Madou, T., Cottyn, J. (2014) Move it, tape it, watch it, scroll it, save it, use it? De rol van videofeedback in de lerarenopleiding lichamelijke opvoeding, Tijdschrift voor Lichamelijke Opvoeding, 2(242), p. 22-25.


Graham, C. R., Allen, S., & Ure, D. (2005). Benefits and challenges of blended learning environments. In M. Khosrow-Pour (Ed.), Encyclopedia of Information Science and Technology (pp. 253−259). Hershey, PA: Idea Group Inc.