Samenvatting
De technologische
revolutie die ons onderwijssysteem volledig zal veranderen. Zo worden Massive
Open Online Courses – kortweg MOOCs – in vele populaire media maar al te vaak omschreven.
In mijn zoektocht naar recente literatuur rond onderwijstechnologie, waren het
dan ook vooral de MOOCs die mijn aandacht trokken.
MOOCs trokken
voor het eerst de aandacht van de media bij de introductie van enkele zeer
populaire lessenreeksen in 2012, gratis aangeboden op het internet door
toonaangevende Amerikaanse universiteiten zoals MIT en Stanford. Enkele van
deze cursussen werden massaal gevolgd, sommigen met meer dan honderdduizend
studenten – wat dan ook de M in het acroniem verklaard. De populariteit van
deze eerste cursussen was evenredig met het aantal berichten die voorspelden
dat het traditionele onderwijs volledig zal moeten wijken voor deze nieuwe
manier van kennisoverdracht. Nu, vier jaar na de eerste massaal bijgewoonde
lessen blijken de meeste radicale voorspellingen niet correct. In drie recente
artikels die ik heb gelezen wordt de toekomst van MOOCs besproken vanuit
verschillende invalshoeken.
In het artikel getiteld
“MOOCs and higher education: evolution or revolution?” [1] gaat de auteur
dieper in op het vraagstuk waarom de MOOCs vier jaar na de grote voorlopig niet
de verwachte revolutie met zich hebben meegebracht. De auteur identificeert
twee problemen waar de MOOCs momenteel mee kampen. Het eerste probleem ligt hem
in de economische valorisatie van open cursussen. Vooral voor kleinere
universiteiten is het niet duidelijk of het organiseren van MOOCs wel degelijk
een grote meerwaarde met zich zal meebrengen. De tweede Achilles is de beperkte
accreditatie die studenten krijgen bij het volgen van de MOOCs. Zonder
voorgangers op de arbeidsmarkt blijft het voor een grote groep studenten
onduidelijk of de inspanningen in een MOOC zullen worden gehonoreerd op de
arbeidsmarkt.
In het artikel
getiteld “Are MOOCs forever?” [2] wordt dan weer een ander pijnpunt blootgelegd.
De MOOCs zijn helemaal niet zo open als we zouden hopen. Vele MOOCs worden
ingelicht door privé bedrijven. Coursera is zo een typisch voorbeeld. Dit
Amerikaanse bedrijf is een van de grootste aanbieders van MOOC cursussen. Ze
helpen de universiteiten om cursussen om te zetten tot MOOCs en bieden deze
vervolgens – gratis – aan op hun platform. Deze samenwerking tussen
universiteiten en private ondernemingen heeft zonder twijfel de hele
MOOC-ontplooiing in een stroomversnelling gebracht, maar er sluimert een
keerzijde, welke afgelopen maand pijnlijk duidelijk is geworden. De cursussen
kunnen namelijk zeer eenvoudig verdwijnen. En dit is ook wat er gebeurd is bij
Coursera. Een aanzienlijk aantal cursussen werd op 30 juni van hun site
verwijderd. Ondanks allerhande argumenten, zoals een update van de
besturingssoftware of het verouderd zijn van de inhoud, is deze actie vooral
typerend dat de inhoud van de cursussen dus niet echt “Open” is. Althans niet
in de betekenis hoe de inhoud van Wikipedia “Open” is, vrij toegankelijk voor
iedereen, altijd.
In het laatste
artikel, getiteld “MOOCs ahead” [3], tenslotte, worden de opportuniteiten van
MOOCs besproken op het gebied van onderzoek. De MOOCs bieden immers ook een
immense bron van gebruikersdata. Door nieuwe onderwijstechnieken te koppelen
aan de effectieve participatiegraad en de studieresultaten kunnen we inzichten verkrijgen
over welke onderwijsmethodes effectief beter werken.
Kritische reflectie
Massive
De grote deelnemersaantallen
van sommige cursussen lijken echt wel hallucinant [4]. Vaak wordt er dan wel de
kanttekening bij gemaakt dat het percentage deelnemers die effectief de cursus
afronden bijzonder laag ligt (± 5%). Het is bovendien niet altijd even
duidelijk hoe goed de deelnemers de leerstof beheersen, bij gebrek aan
degelijke examinering. Ondanks deze lage participatiegraad is het zo dat, in
absolute cijfers, deze MOOCs nog steeds een gigantische populatie studenten
nieuwe materie bijbrengen, wat enkel kan toegejuicht worden.
Open
Zoals hierboven
reeds vermeld, hebben de MOOCs jammer genoeg niet het voorbeeld van Wikipedia
gevolgd. De kennis is in handen van privé ondernemingen, die – vroeg of laat –
hier geld mee willen verdienen. Volgens het typische Silicon Valey business
model zijn de meeste aanbieders momenteel vooral uit op het uitbreiden van het
“klantenbestand” en zullen ze later wel onderzoeken hoe ze hier geld mee kunnen
verdienen. Mogelijke pistes die ik hierover in de literatuur terugvind, zijn
het aanbieden van certificaten tegen betaling, het verkopen van studieresultaten
aan bedrijven, het aanbieden van betaalde individuele begeleiding, sponsoring
van bedrijven of filantropen [4]. Wat vaststaat is de het huidige model niet
duurzaam is voor de aanbieders en dus na verloop van tijd zal aangepast worden.
Online
In de
wetenschappelijke literatuur wordt er niet onterecht structureel een
onderscheid gemaakt tussen twee types MOOCs. De zogenaamde xMOOCs en de cMOOCS.
De eerste soort ‘x’ is de populairste vorm en is in zekere zin een letterlijke
online vertaling van een bestaande cursus. Vele van deze cursussen hebben een
erg positieve invloed op het aanzien van de inrichtende universiteiten. De
cMOOCs, minder bekend bij het grote publiek, zijn eerder geörienteerd naar het
connecterende en netwerkende element van de deelnemers. De studenten zijn niet
louter observatoren, maar ze spelen een cruciale, participatieve rol in de
cursussen. Wanneer we spreken over de toekomst van MOOCs en online onderwijs
lijkt het me cruciaal om deze twee varianten van elkaar te scheiden. De xMOOCs,
waar studenten louter observeren, lijken me het aspect Online te onderbenutten.
Courses
De C is wellicht
de minst in het oog springende letter van het acroniem. En toch ligt volgens
mij in deze letter een essentieel element over wat de toekomst voor de MOOCs
zal brengen. Cursussen zijn geen opleidingen. Het zijn korte fragmenten,
individuele bouwstukken, waar de consument, op zoek naar zeer specifieke
kennis, op haar/zijn wenken zal bediend worden met hapklare brokken.
Conclusie
In onze niet zo
recente geschiedenis is al vaak aangekondigd dat het onderwijs volledig zou
veranderen door de opkomst van een nieuwe technologie. Dit was het geval met de
radio, met de televisie, met de opkomst van het internet… Het is nu het geval
met de MOOCs. Het staat buiten kijf dat MOOCs een extra dimensie bieden die de
voorgaande technologische media niet boden, namelijk de interactiemogelijkheid
die studenten met elkaar en met de onderwijzers kunnen onderhouden in een tweerichtingsverkeer.
Er bieden zich ongetwijfeld opportuniteiten aan: op het gebied van
peer-tutoring bijvoorbeeld, of de “big data” analyse. Toch zal deze technologie,
in mijn opzicht, het klassieke onderwijs
met fysieke aanwezigheid in het kader van een volledige opleiding niet snel vervangen. De MOOCs kunnen echter een belangrijke rol spelen in het kader van levenslang
leren en extra-curriculaire skills.
Referenties
[1] John Daniel,
“MOOCs and higher
education: evolution or revolution?”, Blog OUP (online, 26 april 2016).
[2] Jeffrey R.
Young, “Are
MOOCs forever?”,The Chronicle of Higher Education (online, 14 juli 2016)
[3]Clea Simon, “MOOCs ahead”,
Harvard Gazette (online, 28 juli 2016).
Wetenschappelijke bronnen
[4] Hew, Khe
Foon. "Promoting
engagement in online courses: What strategies can we learn from three highly
rated MOOCS." British Journal of Educational Technology 47.2 (2016):
320-341.
[5] Daniel, John.
"Making sense
of MOOCs: Musings in a maze of myth, paradox and possibility." Journal
of interactive Media in education 2012.3 (2012).
[6] Yuan, Li,
Stephen Powell. "MOOCs
and open education: Implications for higher education." JISC CETIS White
paper (2013).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten