Waarom willen we meer
technologie en nieuwe media op school?
De bewijzen van de positieve effecten van het gebruik van ICT in de klas
spreken voor zich. Moderne technologieën maken het mogelijk om onderwijs beter
af te stemmen op de leefwereld en leerstijl van de leerlingen. Audiovisuele ondersteuning
zorgt ervoor dat zelfs de moeilijkste inhouden op een boeiende en heldere
manier belicht worden. Ook de mogelijkheden voor geïndividualiseerd en
gedifferentieerd lesgeven zijn enkel toegenomen dankzij de introductie van
technologie in het onderwijs. Leerlingen kunnen voortaan zelf hun leerproces in
handen nemen, waarbij ze hun leerefficiëntie kunnen verhogen. Het leren wordt
op die manier dus niet enkel gemakkelijker, maar ook flexibeler.
Soortgelijke voordelen duiken op wanneer we concreet op zoek gaan naar de
mogelijke waarde van sociale media in de klaspraktijk. Zowel het Kennisnet-rapport
als het rapport van de monitor voor ICT-integratie in het Vlaams onderwijs,
onderstrepen dat er momenteel een opvallende discrepantie is tussen de
attitudes en het thuisgebruik door leerlingen versus het gebruik in de klas.
Daar waar leerlingen thuis aan het scherm gekluisterd liggen bij het spelen van
computergames, zijn digitale games in het onderwijs nagenoeg afwezig. Thans
zijn dit erg krachtige leeromgevingen die in tal van beroepsopleidingen hun
sterktes al ruimschoots bewezen hebben.
Hetzelfde geldt voor het gebruik van sociale
media. Deze zijn zo ingeburgerd in het leven van jongeren dat zij zich met
moeite een leven zónder kunnen inbeelden. Het marginale gebruik van sociale
media in het onderwijs is volgens het Kennisnet-rapport dan ook een gemiste
kans. “Volgens driekwart van de leerlingen uit het onderzoek zijn sociale media
namelijk leuk, grappig, tof en cool. En leerzaam. Ze zijn populair, maken de
lessen interessanter, minder saai, afwisselend en interactief.”
Het lijstje met voordelen van de integratie van
ICT en nieuwe media in de dagelijkse lespraktijk is tamelijk overtuigend. Dat
brengt ons bij de volgende vraag:
Waarom worden ICT en nieuwe media zo weinig
gebruikt in de klas?
Uit het rapport van de monitor voor ICT-integratie in het Vlaamse onderwijs
blijkt dat Vlaamse scholen de afgelopen vijf jaar een positieve evolutie
gemaakt hebben op het vlak van hardwarevoorzieningen. Een gemiddelde Vlaamse
secundaire school heeft één computer, laptop of tablet per twee leerlingen in
het gewone onderwijs en één per drie leerlingen in het buitengewoon onderwijs.
Belangrijk hier is wel om op te merken dat het om sterk verouderd materiaal
gaat. Toch is het materiaal aanwezig en kunnen we de oorzaak voor het marginale
ICT-gebruik niet hier op steken.
Wat is de oorzaak dan wel? Zowel het Kennisnet-rapport als dat van de
monitor voor ICT-integratie in Vlaams onderwijs schuift de schuld in de
schoenen van het schoolbeleid en de leraren zelf. Beide partijen erkennen de
noodzaak aan een betere integratie van ICT en nieuwe media in het onderwijs.
Maar door beperkte nascholingsmogelijkheden zijn de leraren zelf onvoldoende
geprofessionaliseerd om de meerwaarde van ICT volop te benutten voor het ondersteunen
van lesinhoud. Ook stellen ze zich eerder wantrouwig op tegenover het gebruik
van sociale media en games tijdens de lessen. Dit is een spijtige zaak en
bovenal een gemiste kans.
Eigen reflecties
Eerst en vooral wil ik onderstrepen dat ik de vooruitgang van de afgelopen
vijf jaar volop aanmoedig. Het is duidelijk dat er zowel op beleidsniveau als
op het niveau van de afzonderlijke scholen wordt nagedacht over ICT. Stap één is
op die manier alvast gezet. Toch hebben we met z’n allen nog een lange weg te gaan.
Wat me het meest stoort is de conservatieve houding tegenover sociale media
en de welhaast obsessieve drang om dit uit de klas te bannen. Ik ben er
absoluut van overtuigd dat dit een strijd is die men als leraar gedoemd is om
te verliezen. In plaats daarvan zou ik als directeur of als leraar net proberen
om mijn leerlingen door middel van deze verschillende sociale media meer te
betrekken in mijn lespraktijken. In het Kennisnet-rapport staan tal van toffe
toepassingen voor sociale media in de dagelijkse lespraktijken. Ook elders op
het internet is er een schat aan informatie te vinden over hoe sociale media
een meerwaarde kunnen bieden. Ik vind dat je als leraar niet anders kunt dan je
lespraktijken afstemmen op de leefwereld van de leerlingen. Sociale media lenen
zich hier optimaal toe en er is in mijn ogen dan ook geen enkele reden om sociale
media naar het verdomhoekje te verbannen. Dat zou gewoon doodzonde zijn.
Bronnen
KABINET VLAAMS MINISTER VAN
ONDERWIJS, JEUGD, GELIJKE KANSEN EN BRUSSEL. ‘ICT op school: vooruitgang, maar nog een lange weg te gaan.’
Persbericht, november 2013.
Wikibooks: “Waarom onderwijstechnologie?”
http://nl.wikibooks.org/wiki/Onderwijstechnologie/Waarom_onderwijstechnologie%3F
http://nl.wikibooks.org/wiki/Onderwijstechnologie/Waarom_onderwijstechnologie%3F
MIJN KIND ONLINE. Sociale media op school: hoe veranderen sociale
media en smartphones het onderwijs?’. Juli, 2013
http://www.kennisnet.nl/fileadmin/contentelementen/kennisnet/Dossier_mediawijsheid/Publicaties/handboek-sociale-media-op-school.pdf
http://www.kennisnet.nl/fileadmin/contentelementen/kennisnet/Dossier_mediawijsheid/Publicaties/handboek-sociale-media-op-school.pdf
MAHMUTAGLU (H.), SARI (A.). Potential issues and impacts of ICT applications
through learning process in higher education. In: Procedia – Social & behavioral sciences. Nr. 89, 2013, p. 589-
592
Monitor voor ICT-integratie in het Vlaamse
onderwijs. Beleidssamenvatting,
november 2013
http://www.ond.vlaanderen.be/obpwo/projecten/2011/11.02/BeleidssamenvattingMICTIVO2.pdf
http://www.ond.vlaanderen.be/obpwo/projecten/2011/11.02/BeleidssamenvattingMICTIVO2.pdf
LEEMANS (L.). ‘Ik ben al blij dat ik met en digibord kan
werken.’, In: Klasse, december 2013,
p. 2-9
http://www.ond.vlaanderen.be/nieuws/2013/doc/11-29-Klasse-ICT.PDF
http://www.ond.vlaanderen.be/nieuws/2013/doc/11-29-Klasse-ICT.PDF
Geen opmerkingen:
Een reactie posten