dinsdag 25 maart 2014

Flipping the classroom zet de les op zijn kop

Flipping the classroom zet de les op zijn kop


Samenvatting

Het principe van “flipping the classroom” is dat de klassikale les en het huiswerk worden omgewisseld. In dit artikel getuigen vier docenten over het gebruik van deze omgekeerde werkmethode. De leerlingen moeten thuis filmpjes of screencasts op YouTube bekijken met alle theorie opdat ze de volgende dag in de les de oefeningen zouden kunnen oplossen onder begeleiding van de leerkracht die als coach optreedt. Erwin Meyers, leraar wiskunde, nuanceert dat het vanzelfsprekend is dat niet alle lessen op deze manier gegeven kunnen worden, maar voor kernbegrippen en basistheorie kunnen deze video’s wel tijdwinst opleveren. Het gebruik van een YouTube- en Twitteraccount laat discussie toe tussen de leerlingen onderling, alsook interactie met de leerkracht. Bram Faems, ICT-coördinator, besefte dat men met dit principe een stap verder kon gaan en besloot de leerlingen zelf de rol van leerkracht toe te wijzen: men leert de leerstof efficiënter wanneer men het zelf aan iemand anders moet uitleggen. De leerlingen maken zelf instructiefilmpjes voor de flipped classroom en helpen zo andere leerlingen van andere scholen aangezien deze filmpjes gratis op YouTube te bekijken zijn. Geert Callebaut, docent aan de lerarenopleiding van KAHO Sint-Lieven, kan de individuele problemen van de studenten tijdens de les bespreken door op voorhand instructiefilmpjes op een digitaal leerplatform te posten. De hoorcolleges, leergesprekken en contactmomenten mogen natuurlijk niet ontbreken, maar in een multimediale samenleving moet men gebruik maken van de tools die voorhanden zijn. Jan Velghe, onderwijsontwikkelaar aan de Universiteit Gent, waarschuwt voor het gebruik van flipping omdat dit veel tijd van de leerlingen in beslag neemt. Ook meent hij dat men de opgedane kennis van de leerlingen moet toetsen voordat ze in de les aan de oefeningen zouden kunnen beginnen.


Persoonlijke reflectie

Ik denk dat flipping een interessante aanpak kan zijn zolang deze techniek met mate gebruikt wordt. Deze methode kan ook tijdrovend zijn voor de leerlingen en kan dus niet voor alle vakken gebruikt worden. Wat zeer positief is, is dat de leerlingen thuis op hun eigen tempo kunnen werken en de video’s meermaals kunnen bekijken totdat ze het begrepen hebben of discussiëren op fora zoals Twitter als ze iets niet begrijpen, maar – men moet realistisch blijven – niet alle leerlingen zullen dit doen. De leerlingen die gemotiveerd zijn en de leerstof echt goed willen begrijpen zullen de nodige tijd nemen om de theorie onder de knie te krijgen of, wanneer ze iets niet begrijpen, om vragen te stellen op fora of om die vragen voor te bereiden voor de volgende les. Andere leerlingen zullen de video’s misschien zelfs niet bekijken, en dan weet ik niet wat de leerkracht in de les kan doen om dit te remediëren (behalve misschien alle theorie nogmaals herhalen en uitleggen). De leerlingen moeten dus een stimulans hebben om voorbereid in de les te komen (Brame, n.d.), zoals bijvoorbeeld een quiz of een schriftelijke taak op punten. Ik ga akkoord met de stelling dat dit nodig kan zijn voor leerlingen, maar de werklast kan zeer groot worden en men moet hier rekening mee houden. Het kan wel interessant zijn om deze techniek in de lerarenopleiding voor een paar onderwerpen in te voeren opdat, zoals Geert Callebaut vertelt (Klasse, 2013), de studenten de onderwijsvernieuwing zouden ervaren en ze die bijgevolg later misschien sneller zouden willen gebruiken. Als toekomstige leerkrachten flipping ervaren, zullen ze automatisch de voor- en nadelen inzien en hierop kunnen inspelen wanneer ze later zelf voor de klas staan.

Didactisch gezien is het wel zeer interessant aangezien de leerlingen tijdens de cognitief uitdagende oefeningen begeleid kunnen worden door de leerkracht, onmiddellijke feedback en bijsturing kunnen krijgen en de leerstof grondiger kunnen leren (Brame, n.d.). Door het gebruik van quizzen kan de leerkracht op voorhand weten welke onderdelen van de leerstof problematisch zijn en verder uitgelegd moeten worden in de les (Brame, n.d.). Leerlingen leren het best door te “doen” en actief bezig te zijn; op dit vlak kan  flipping voor een actievere deelname van de leerlingen zorgen in de lessen (Herreid & Schiller, 2013). Het zelf laten maken van een flipping instructiefilmpje is nog beter want studies hebben aangetoond dat we het best begrijpen en onthouden wanneer we zelf de leerstof aan anderen moeten uitleggen (Jörg, 2005). Dit moedigt ook meer collaboratieve en coöperatieve werkvormen aan.

Praktisch gezien moet men ook nog oppassen, zoals onderwijsontwikkelaar Jan Velghe benadrukt (Klasse, 2013), aangezien niet alle leerlingen thuis een computer en/of internet hebben. Ook is het denkbaar dat ze thuis makkelijk afgeleid kunnen worden door de broertjes en zusjes die rondlopen, de tv die aanstaat, de ouders die koken of poetsen en de telefoon die rinkelt. De leerkracht zelf moet de voorbereiding van een flipped classroom niet onderschatten: ten eerste moet er een goede balans zijn tussen de informatie die thuis verwerkt moet worden en wat er in de klas gedaan moet worden; ten tweede moeten de instructiefilmpjes zeer nauwkeurig en duidelijk worden gemaakt en moeten ze de leerlingen motiveren om voorbereid naar de les te komen; ten slotte moet de leerkracht zich aan zijn nieuwe rol aanpassen en de nodige vaardigheden hiervoor ontwikkelen (Educause, 2012).

Kortom vind ik dat de flipped classroom een zeer interessant gegeven is dat met mate gebruikt moet worden op een zeer gecontroleerde manier. Ik sluit mij dan ook aan bij de opmerkingen van ICT-coördinator Bram Faems (Klasse, 2013) die het belang van afwisseling benadrukt. De flipped classroom moet een “extra tool” zijn “naast alle andere werkvormen”. De flipped classroom methode moet niet gebruikt worden om zelf geen les meer te moeten geven, maar om, zoals vermeld in het artikel van Educause (2012), de leerlingen meer verantwoordelijkheid te geven over hun eigen leren.


Bibliografie

Brame, C. (n.d.). Flipping the Classroom. Center for Teaching Guides. Nashville: Vanderbilt

Educause (2012). 7 Things You Should Know About Flipped Classrooms. Educause
Learning Initiative: 7 Things You Should Know About … Verkregen van http://net.educause.edu/ir/library/pdf/eli7081.pdf

Klasse (2013, februari). Flipping the classroom zet de les op zijn kop. Klasse. Verkregen van

Herreid, C. F., & Schiller, N. A. (2013). Case Studies and the Flipped Classroom. Journal of
College Science Teaching, 42(5), 62-66. Verkregen van http://capone.mtsu.edu/vjm/Univ_Service/CRWG_Home/References/ CRWG-SPEE-REF-01.pdf 

Jörg, T. (2005, mei). Leren door het aan anderen uit te leggen. Didaktief, 5, 24-25. Verkregen

2 opmerkingen:

  1. Dit doet mij denken aan het Amerikaanse onderwijssysteem (universiteit) waarbij de leerlingen ter voorbereiding van de les readers moeten doornemen om dan tijdens de les als inhoudelijk expert te kunnen participeren. De rol van de prof wordt dan meer beperkt tot moderator. Op die manier komen de studenten natuurlijk voorbereid naar de les en worden ze aangewakkerd om al voor de blok na te denken over de leerstof.
    De studenten worden ook aangewakkerd om meer te lezen.
    Aan de andere kant moet er misschien wel veel ingeboet worden op hun sociale activiteiten.
    Daarbij kan je natuurlijk ook de kanttekening maken: de richting die een student gekozen heeft speelt ook een rol. De ene richting heeft nu eenmaal meer hoorcolleges dan de andere...

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ja, inderdaad, maar jij spreekt dan vooral op universitair niveau waar we toch vaak minder uren les hebben dan op het secundair onderwijs en we inderdaad een specifiekere richting hebben gekozen waar we normaal gezien interesse voor tonen. Op het unif kan dat veel sterker verwacht worden van de leerlingen om thuis al readers door te nemen, video's te bekijken en dus voorbereid naar de les te komen. In het secundair vind ik het toch wat moeilijker als de leerlingen 7u per dag les hebben, taken hebben, moeten studeren voor hun toetsen en dan nog voor alle lessen van de volgende dag video's moeten bekijken. Hier moet er een goed evenwicht gevonden worden en een akkoord tussen de leerkrachten onderling opdat ze de leerlingen niet zouden begraven onder het werk. Het vergt wel een zekere discipline die de leerlingen in hun toekomstige unif-leven verder zou kunnen helpen.

    BeantwoordenVerwijderen