zaterdag 2 april 2016

Richtlijnen over schermtijd, zowel thuis als in de klas

Samenvatting artikel

Het artikel uit klasse wijst ouders en leerkrachten er op dat er best afspraken worden gemaakt omtrent de hoeveelheid schermtijd. Er wordt aangeraden om deze beeldschermtijd in kaart te brengen als het kind vaak gebruik maakt van computer, tablet en TV. Er worden ook praktische tips gegeven om een onvermijdelijke discussie met de zoon of dochter binnen de perken te houden.
Maar het belangrijkste deel van het artikel is misschien wel de tabel die weergeeft hoeveel schermtijd nu juist aanvaardbaar is, en dit per leeftijdscategorie (afb.1).
(Afb. 1)














Reflectie

Ik heb voor dit artikel gekozen omdat dit onderwerp echt wel iets is waar we rekening mee moeten houden. Zeker omdat sinds een aantal jaren meer en meer met tablets en computers gewerkt wordt, kinderen beginnen er ook mee op jongere leeftijd, smartphone applicaties voor peuters en kleuters zijn al lang geen uitzondering meer. Er worden zelfs tablets op de markt gebracht die speciaal ontwikkeld zijn voor kinderen, de kiddypad is daar een voorbeeld van. Dat dergelijke applicaties en het gebruik van hoog technologische hardware goed zijn voor de cognitieve ontwikkeling van kinderen twijfelt niemand aan, maar ik wou toch eens kritisch wijzen op de nadelen ook.

Iedereen kent wel een tenniselleboog en een muishand, maar computerogen is de nieuwe term die vaak gebruikt wordt, en niet zonder reden. Volwassenen staren dikwijls meerdere uren per dag naar een scherm, dit brengt vermoeide en pijnlijke ogen met zich mee. Als dit voor volwassenen geldt, moeten we bij kinderen zeker voorzichtig omspringen met de kostbare ogen. Een meer wetenschappelijke term voor computerogen is het 'computer vision syndrome'.
Bright light scherm (afb. 2)

De tijdstippen waarop met tablets en computers mag worden omgegaan is ook van belang. De laatste uren voor het slapengaan veroorzaakt het 'bright light' van deze toestellen een verstoring in de melatonine aanmaak, waardoor de slaapkwaliteit drastisch daalt (afb.2). 






Volgens een meta-analyse van E. Minges et al. is de beste methode om de schermtijd te beperken eenvoudigweg om als ouder samen met je kind afspraken en limieten te maken. 
Rekening houden met de totale schermtijd in de klas en thuis gecumuleerd is dus de boodschap! Niet alleen voor de ouders, maar ook voor de leerkrachten.

Bronnen

Santermans M. 'Maak afspraken met je kind over schermtijd'. geraadpleegd op 02/04/2016 op https://www.klasse.be/9207/maak-afspraken-met-je-kind-over-schermtijd/

Minges E. et al., 'Reducing youth screen time: qualitative metasynthesis of findings on barriers and facilitators'. Health Psychol 2015. geraadpleegd op 02/04/2016 op http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4456186/

'Computer Vision Syndrome' geraadpleegd op 02/04/2014 op http://www.aoa.org/patients-and-public/caring-for-your-vision/protecting-your-vision/computer-vision-syndrome?sso=y

5 opmerkingen:

  1. Dit is een zeer interessant onderwerp, zeker nu ik merk dat ik zelf afgelopen vakantiedagen rond de 10 uren schermtijd heb gehad (inderdaad, ik ben een gamer :p ).

    Persoonlijk vind ik maximaal 3 uur schermtijd tegenwoordig niet realistisch haalbaar. Bijvoorbeeld: Leerlingen kijken thuis naar hun favoriete TV-programma, kijken op Smartschool en Facebook, moeten dan nog een werkstuk schrijven (meestal met Word), ... En dan heb ik de computerspelletjes nog niet vermeld, waarvan sommigen met gemak meer dan een uur kunnen duren.
    Zou een beperking op schermtijd zelfs geen stress meebrengen voor de leerling doordat hij al die dingen MOET doen in slechts 3 uur tijd?

    Tegenwoordig worden de lessen in het secundair steeds vaker bijgestaan door een presentatie te projecteren op een wit bord. Zou deze tijd dan ook nog bijgeteld moeten worden bij de schermtijd van die leerlingen of is dat nog iets anders?

    Ik denk dat het beter is om de leerlingen (en ouders) te sensibiliseren over het omgaan met schermen in plaats van simpelweg een beperking erop te plaatsen. Met sensibiliseren bedoel ik dat de leerlingen weten waarop ze moeten letten zoals de verlichting, de lichaamshouding, het vermijden van droge ogen, ...
    Als ouders er toch voor kiezen om schermtijd te limiteren, dan zouden ze ook concrete voorstellen moeten doen om in plaats van het schermgebruik te doen. Als leerling had ik zelf niet veel aan "Ga wat buiten spelen of sporten." of "Lees een boek." (Tijdens het gamen las ik al meer dan genoeg (Engelse) woorden en ik sportte al meer dan vele anderen uit mijn familie).
    Wat misschien nog veel beter werkt dan het opleggen van beperkingen op schermgebruik, is het opleggen van verplichte pauzes van enkele minuten. Op deze manier krijgen de ogen nog de kans om even te bekomen van een uur schermtijd.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Dag Leonard,

    Actueel en boeiend artikel! Ik sluit mijn mening aan bij Joeri en vraag me af of de gegeven waarden inzake de schermtijd reëel zijn? Daarenboven, wat telt mee? Nemen we als voorbeeld een kind van 12 jaar. De richtlijn schrijft dat deze maximaal 3u per dag naar een scherm mag kijken. Zitten hier ook interactieve en educatieve spelen in vervat, of gaat het enkel en alleen maar om computerspelen? Ook qua inhoud zou er een onderscheid gemaakt kunnen worden (kijken naar TV-programma’s vs. maken van online oefeningen).

    Onlangs werd in Amerika de schermtijdregel – kinderen (jonger dan 12 jaar) mogen maximaal 2u per dag naar een scherm kijken – afgeschaft. De reden hierachter heeft te maken met de hoogtechnologische samenleving waarin we hedendaags leven. Daar waar men vroeger voornamelijk naar televisie keek, komen kinderen (zoals je aanhaalt) steeds vroeger in contact met allerhande technologische snufjes en nieuwe (interactieve) media. Kinderen voortdurend laten gamen, brengt negatieve gevolgen met zich mee. Maar wat met kinderen die logische en educatief verantwoorde spelletjes spelen? Pedro De Bruyckere (een pedagoog van de Arteveldehogeschool) raadt aan om kinderen hedendaags te laten proeven van zowel de virtuele – als reële wereld, maar uiteraard met mate. Is dit niet realistischer?

    Zoals je aangeeft is het belangrijk om afspraken te maken, maar ook om als volwassene het goede voorbeeld te geven. Als kinderen je de hele dag (of tijdens het eten) achter je PC, TV, tablet of smartphone zien zitten, zullen ze het vermoedelijk vroeg of laat ook overnemen. Zorgen voor variatie en je gezond verstand gebruiken is de boodschap!

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Dit artikel is heel actueel, zeker gezien het feit dat veel jongeren zowel op school als in hun vrije tijd achter een beeldscherm kruipen (Pc's, smartphone, tablet).

    Ik ben het eens met Joeri en Jolien wanneer zij zeggen dat het goed is om leerlingen en ouders te sensibiliseren over het omgaan met beeldschermen.

    In de laatste zin van het artikel staat: "Volgens een meta-analyse van E. Minges et al. is de beste methode om de schermtijd te beperken eenvoudigweg om als ouder samen met je kind afspraken en limieten te maken". Een manier om te letten op je schermtijd is het gebruiken van gratis software die de gebruiker eraan herinnert om regelmatig pauzes te nemen tijdens het werken achter een beeldscherm.Een voorbeeld hiervan is Workrave (http://www.workrave.org/), een open source programma die meldingen weergeeft wanneer de gebruiker een pauze zou moeten nemen. Er bestaat ook een optie voor een reeks eenvoudige oefeningen die gemakkelijk achter het bureau uit te voeren zijn. Via een filmpje kan de gebruiker zien hoe de oefeningen uitgevoerd moeten worden en een timer vertelt hoe lang de oefeningen gedaan moeten worden.

    Op deze manier kan je bewust omgaan met het aantal uren dat je achter een beeldscherm zit. Je kan als ouder dus de afspraak maken dat jij én je kind het programma op de achtergrond laten draaien om zo RSI (Repetitive Strain Injury, computerogen, een muisarm of andere computergerelateerde klachten te helpen voorkomen

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Eerst en vooral, bedankt voor de input iedereen.

    Het klopt dat de dag van vandaag 3u schermtijd per dag redelijk weinig is omdat zoals jullie al aangaven er voor school gewerkt moet worden op de pc, iedereen een smartphone heeft, iedereen graag eens TV kijkt,.. Een belangrijke vraag is: wat hoort nu binnen deze 3 uur? Werken of gamen op je PC lijkt me vanzelfsprekend schermtijd. Maar is TV kijken van op 3 meter afstand van je scherm dit ook? Volgens mij is het eerste voorbeeld veel intensiever en uitputtender voor de ogen dan het 2e. Je ziet dat er al mogelijk verwarring bestaat rond deze discussie.

    Een mogelijkheid om de ogen minder te belasten zou ook het gebruik van een e-reader kunnen zijn. Deze hebben vaak matte schermen, net zoals een papieren pagina uit een boek. Hulpmiddeltjes zoals de software die jij aanhaalt zouden ook een hulpmiddel kunnen zijn Rigoberta.

    Het gaat ook vooral over de bewustwording bij de kinderen zelf in plaats van het verbieden en regels opleggen. Dus de te onthouden boodschap is hier: zoals bij de meeste dingen kan het geen kwaad als je er bewust mee omgaat en er niet in overdrijft.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Heel relevant topic waar ik zelf ook een uitgesproken mening over heb als student Lichamelijke Opvoeding. Om te beginnen ligt de norm zoals anderen hebben aangehaald inderdaad ontzettend laag. Als volwassene lijkt het me al vrij onmogelijk om dagelijks minder dan 3u schermgedrag te vertonen. Zelf bezit ik al over geen smartphone of tablet maar het aantal uur dat ik besteed aan werk of ontspanning op mijn laptop en door het kijken van televisie overschrijdt deze norm zonder probleem.
    Men kan er niet naast kijken dat tieners opgroeien in een maatschappij vol technologie en dat dit tevens tal van voordelen biedt. Maar mij lijkt deze balans eerder de negatieve kant uit te gaan. Veel tieners krijgen al op jonge leeftijd een smartphone om mee te “leren werken”. In realiteit wordt deze bijna op elk vrij moment gebruikt, een spijtige trend dat ook bij volwassenen duidelijk zichtbaar is. Een televisie op de kamer is ook al een norm geworden en als dat niet het geval is kan je nog altijd in slaap vallen voor je tablet.

    Uitgeputte ogen en mentale vermoeidheid als gevolg zijn al 2 zaken die hierboven werden vermeld. Daarnaast kijk ik als gezondheidspromotor naar het sedentair gedrag dat vaak samenkomt met een hoge graad van screentime. Dat dit zitgedrag veel nadelen met zich meebrengt, zoals een verhoogde kans op overgewicht en een verminderde conditie, is nog niet bij iedereen geweten en krijgt misschien daarom wat minder aandacht. Daarnaast heb je nog het sociaal aspect dat belemmerd wordt door al deze tools, iets wat door iedereen ook wel zelf opgemerkt wordt.

    Ouders sensibiliseren lijkt ook voor mij het grootste aandachtspunt. Een verbod op televisie, pc, smartphone en tablet is zeker optie, maar hiermee leren omgaan kan al veel doen. En ook de ouders moeten in dit geval (her)opgevoed worden.

    BeantwoordenVerwijderen