vrijdag 1 april 2016

Studeren met je smartphone, slimme of sluwe zet?

Korte samenvatting


In kader van mijn vakoverschrijdende stage nam ik deel aan het Geïntegreerd Werkproject aan het Koninklijk Atheneum in Etterbeek. Ik hoorde van verschillende leerkrachten dat ouders hun kinderen niet durven straffen door hun gsm af te nemen omdat de kinderen hun gsm gebruiken om leerstof in te studeren.  De leerlingen nemen blijkbaar foto’s van hetgeen de leekracht op het bord schrijft en noteren zelf niets meer. Hun leerstof is met andere woorden opgeslaan onder de vorm van foto’s in hun gsm. Slimme zet van de leerlingen of  sluwe zet om toch nog toegang te hebben tot sociale media wanneer ze in principe moeten studeren? Een vraag die mij toch bezighield. In dit artikel probeer ik u verschillende visies aan te bieden van de voor- en nadelen van het gebruik van smartphones tijdens de les. Hiernaast geef ik ook enkele tips om ouders mee te krijgen in dit proces. Dit doe ik aan de hand van wetenschappelijk onderzoek en meningen van onderwijsprofessionals. 

Belang van noteren tijdens de les.


De Katholieke Universiteit van Leuven publiceert op haar website verschillende studiemethoden.  Blijkbaar is een van die methoden ook effectief notities nemen tijdens de les. Volgens het studieadvies van de universiteit is dat van onschatbare waarde. Door te noteren zou de student tijdens of na de les kunnen nagaan of er extra zaken aan bod kwamen in vergelijking met de cursustekst. Bovendien helpt het noteren het afdwalen van de gedachten. Wie noteert, blijft immers veel langer geconcentreerd.

Betere prestaties zonder gsm-gebruik?


Uit het onderzoek van de KUL is dus gebleken dat noteren een belangrijke methode is om leerstof te verwerken en te onthouden.  Indien je als leerling weet dat je de optie hebt om een foto te trekken van het lesmateriaal in plaats van het de noteren, indien je dus verkiest om te genieten van de gemakzucht van moderne technologie kunnen we dan als leerkracht stellen dat de technologie nadelig kan zijn voor de student? Dat de student haar leerstof minder goed beheerst omdat ze niet meer noteert? Dat we bijgevolg het gebruik van de smartphone niet moeten toestaan tijdens de les?
Uit  grootschalig onderzoek in het Verenigd Koninkrijk blijkt dat  slecht presterende scholieren er veel baat bij hebben als hun school smartphones verbiedt uit het klaslokaal. De onderzoekers van de London School of Economics and Political Science vergeleken de resultaten van studenten voor- en nadat scholen een smartphoneverbod hadden ingesteld. De 20 procent slechtst presterende scholieren bleken op examens tot ruim 14 procent beter te scoren.  


Voordelen van het gebruik van de gsm tijdens de les

De vraag die ik mij hierbij stel is in welke mate je het gebruik van moderne technologie zou moeten toelaten tijdens je les. Leidt de smartphone de leerling niet te veel af?  Ik vond enkele interessante visies op Klasse. Dat is een multimediaal communicatieplatform dat onderwijsprofessionals, ouders en leerlingen versterkt en verbindt. Daarvoor gebruikt Klasse online kanalen, een magazine, acties en campagnes. In een van de artikels legt men uit wat het voordeel is van het gebruik van smartphones tijdens de les. Geert Callebaut deelt zijn kritische mening op Klasse. Hij is lector nieuwe media in de lerarenopleiding van Odisee Aalst. Hij ziet vooral voordelen aan het gebruik van een smartphone tijdens de lessen.


Zo maak je herhalingsoefeningen spannend!

'Neem een smartphone serieus in je les en leerlingen leren dat ze er meer mee kunnen dan spelletjes spelen of grasduinen op Facebook. '



   Volgens Callebout is een van de voordelen dat de     leerling haar ICT-vaardigheden en mediawijsheid    traint. “Neem een smartphone serieus in je les en    leerlingen leren dat ze er meer mee kunnen dan        spelletjes spelen of grasduinen op Facebook. Op      school leren ze media ook zinvol gebruiken: ze        leren werken met Office, pdf’s maken, een route      plannen of kritisch omgaan met informatie.” Een ander belangrijk voordeel zou kunnen zijn dat je als leerkracht meteen weet welke leerstof je leerlingen nog niet begrepen hebben “Verwerk leerstof in een quiz met Kahoot, Socrative of Plickers. Juist en snel antwoorden levert de hoogste score op in de quiz. Leerlingen vinden competitie uitdagend, blijven gefocust en ontdekken waar ze nog moeten bijbenen. Ook als leraar zie je onmiddellijk welke leerstof je best herhaalt.”



Duidelijke regels, iedereen blij?


Zolang de smartphone gebruikt wordt als een studiemethode om een les interessant te houden voor de leerlingen lijkt het mij nuttig maar de bedenking blijft; hoe zorg je ervoor dat de leerlingen het enkel daarvoor gebruikt tijdens de les en dat hij niet wordt afgeleid door andere sociale media als facebook en instagram. Het doel blijft immers om technologie te gebruiken om je lesinhouden verteerbaar te maken voor de studenten. 

Misschien is het belangrijk om de leerlingen te verbieden om foto' te maken van leerstof, de leerlingen aanzetten om zelf te noteren tijdens de les en de smartphone enkel klassikaal te gebruiken bij oefeningen. Volgens Clo Willaerts, internetexpert en auteur van Het Conversity Model een handboek over sociale media, is het praktischer om bij het binnenkomen van de klas de leerlingen te vragen om alle elektronische toestellen in een bakje te leggen. Idealiter kunnen ze daar ook aan de lader hangen. Zo wordt niemand tijdens de les afgeleid door in de broekzak trillende gsm’s. Je creëert dan een ruimte zonder gadgets, zonder connectie. ”  Je zou dus als leerkracht kunnen aangeven wanneer de gsm nodig is voor een klasopdracht en de leerlingen dan toelaten om de smartphone te nemen uit het bakje.

Een infodag houden voor ouders in verband met het gebruik van smartphones lijkt mij ook een belangrijk aspect om het misbruik van smartphone-gebruik tijdens het studeren tegen te gaan. Ouders zouden bijvoorbeeld moeten weten op welke manier ze kunnen controleren welke de laatst geopende applicaties zijn op de smartphone van hun kind. Op die manier kunnen ze snel achterhalen of het kind bezig is met school of niet. Duidelijke regels, iedereen blij.

 Bronnen


Studieadvies Katholieke Universiteit Leuven (2009). Studiemethode [Brochure]. Leuven: Studieadvies Katholieke Universiteit Leuven.

'Scholen die mobieltjes verbieden scoren beter', Het laatste nieuws, 15 mei 2015,

youtube, klasse, 'zo maak je herhalingsoefeningen spannend'
https://www.youtube.com/watch?v=xfthrRgwlbk


'7 redenen voor een smartphone in je klas', Klasse, 4 juni 2015


Nationale Academie voor Media & Maatschappij, 'Mobieltjes op school', januari - mei 2011


5 opmerkingen:

  1. Dag Anil,

    Interessant artikel en kritische bemerkingen! Ik kan me goed vinden in jouw uiteenzetting. Ongetwijfeld hebben veel leerkrachten hun bedenkingen bij het toelaten en gebruiken van smartphones (maar ook tablets of laptops) tijdens de lessen. Nochtans is het gebruik ervan buiten de schoolmuren (bijna) een evidentie geworden. Daar komt nog eens bij dat technologie een dynamisch gegeven is. Ik vraag me dan af of het wel verantwoord is indien leerkrachten hier geen efficiënt en doelbewust gebruik van maken tijdens de lessen? Meerdere blogartikels (maar ook het jouwe) hebben (heeft) reeds talrijke voordelen aangehaald. Waarom focussen we ons dan nog steeds op de negatieve aspecten en schenken we zo weinig aandacht aan de mogelijkheden die onderwijstechnologieën (kunnen) bieden, zoals Clo Willaerts (2011) in Klasse verkondigde?

    Zelf wou ik graag tijdens de aardrijkskundeles testen of de leerlingen de leerstof goed begrepen hadden aan de hand van een quiz op Socrative. De school waarin ik stage loop verbiedt echter het gebruik van smartphones. De geplande quiz kon dus (ondanks mijn argumenten) niet uitgevoerd worden. Misschien moet het gehele leerkrachtenteam in het algemeen minder terughoudend zijn tegenover het gebruik van nuttige onderwijstechnologieën? De afwachtende houding lost duidelijk het dilemma niet op en de zogenaamde “app-gap” zal blijven bestaan indien de vraag naar betere apps gering blijft.

    Voorts ben ik van mening dat smartphones gebruikt kunnen worden tijdens de les indien er duidelijke afspraken gemaakt worden (en het niet zuiver als "gadget" gebruikt wordt). Merk je toch dat de leerlingen voortdurend surfen naar sociale media en afgeleid zijn, dan kan er misschien een les inzake mediawijsheid aan gekoppeld worden? En merk je dat leerlingen hun smartphones gebruiken enkel en alleen maar om foto’s te maken van het bord, dan heb je als leerkracht de smartphones mogelijks foutief ingezet?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Deze reactie is verwijderd door de auteur.

      Verwijderen
    2. Dag Jolien,

      Wat een zonde dat je Socrative niet mocht gebruiken tijdens je les. Het feit dat je het wil inzetten toont voor mij aan dat je meegaat met de tijd en je leerstof goed genoeg beheerst om er ook nog eens een toffe les van te maken door een hippe app te gebruiken.

      Ik ben dus zeker niet tegen het gebruik van smartphones in de les, integendeel, ik geloof dat duidelijke afspraken omtrent het gebruik ervan het leerproces enkel aangenamer maken. (zie filmpje in artikel)
      Hetgeen ik spijtig vind is dat de leerlingen soms misbruik maken van het feit dat de ouders niet mee zijn met de moderne technologie, de leerlingen maken hun ouders vaak wijs dat al het lesmateriaal op hun smartphone te vinden is en zitten stiekem op snapchat of andere sociale media. Daarom is belangrijk om als leerkracht niet enkel de leerlingen maar ook de ouders te betrekken bij het gebruik van smartphones in de les. Dat kan bijvoorbeeld door een infodag te organiseren of door een les inzake mediawijsheid te geven zoals je voorstelde.

      Als leerkracht zou ik mijn leerlingen wel verbieden om foto’s te trekken van hetgeen er op het bord staat, net omdat er uit onderzoek is gebleken dat noteren een belangrijke methode is om je leerstof te onthouden.

      Succes nog met je stage!
      Anil

      Verwijderen
  2. Beste medestudente,

    Het onderwerp dat je in uw blog aankaart is volgens mij heel actueel. Ondanks het feit dat technologie reeds een aantal jaren steeds meer evolueert en sneller geïntroduceerd wordt aan kinderen is de maatschappij er pas onlangs echt bewust van. Iedereen die een rol speelt in dit vraagstuk beseft dat het niet meer genegeerd kan worden. Nu is het natuurlijk de tijd om een standpunt te nemen en de pro’s en contra’s af te wegen.

    Veel stagiaires waarmee ik heb gesproken hadden eveneens te kampen met deze dilemma’s, mezelf inbegrepen. Ik had tijdens mijn stage heel graag een evaluatie elektronisch afgenomen. Hiervoor had ik de toestemming gekregen van mijn mentor. De kanttekening hierbij was wel de ongeschreven regel dat het wifi- paswoord niet aan de leerlingen mocht doorgegeven worden. Mijn mentor heeft wel geopperd om de leerlingen te vragen om 3G te gebruiken.
    Ik heb dit niet doorgevoerd. Wat de professor als kritiek heeft gegeven tijdens de les van software geld hier ook. Als je de leerlingen verplicht tot het gebruik van een bepaald instrument moet de leerkracht ervoor zorgen dat het hen niets zal kosten, want niet iedereen heeft de middelen om 3G te gebruiken. Ondanks het feit dat de meeste leerlingen rondlopen met een smartphone, zijn er onder hen mensen die leven in kansarmoede. Het is naar mijn mening van groot belang om hier lang genoeg bij stil te staan.

    Met vriendelijke groet,
    Saloua Harrouch

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Dag Anil,

    Met veel plezier las ik je blogbericht en constateerde ik dat ik ongeveer dezelfde bezorgdheden deel als veel van mijn collega's. Zo vroeg ik mij inderdaad ook af of de leerlingen wel baat hebben bij het constante gebruik van hun gsm. Tijdens mijn stage merkte ik dat de leerlingen tijdens de studieuren vlijtig op hun gsm aan het tokkelen waren. Ik stelde mij hierbij de vraag of de leerlingen niet vaker bezig zijn met het onderhouden van hun sociale contacten dan met het opzoeken van extra informatie of het instuderen van de leerstof?

    Aangezien ik ook wel overtuigd ben van de voordelen die de smartphones met zich meebrengen vroeg ik aan mijn mentoren of ik een kahootquiz kon doen in de klas. De leerkracht in kwestie was erg enthousiast en benieuwd maar wees me erop dat de leerlingen geen verbinding konden maken met de Wifi in de school. Aangezien ik vond dat ik niet kon eisen dat de leerlingen hun eigen 4G gebruikten, werd dit plots erg moeilijk. De leerlingen uit mijn stageschool, het Koninklijk Atheneum Keerbergen, pleiten al jaren voor toegang tot het Wifinetwerk van de school, tot nu toe zonder resultaat. De reden waarom de school dit netwerk niet openstelt zijn omwille van de bezorgdheden die mijn collega's in reactie ook aanhaalden.

    Het is dus duidelijk dat er nog een lange weg af te leggen is en duidelijke regels opgesteld moeten worden over het gebruik van smartphones. Hopelijk brengt de tijd raad!

    BeantwoordenVerwijderen