vrijdag 26 april 2013



Aanleiding
Met grote interesse heb ik de bijdragen van mijn medestudenten gelezen en herlezen en bij het verwerken van zo’n massa aan informatie, heb ik meestal de neiging om naar de grote lijnen in het geheel te gaan zoeken. Zo hebben sommigen onder jullie ingezoomd op concrete ICT-tools als de tablet, smartboard, web lectures, virtueel chemie labo, digitaal prentenboek, smartphone en gereflecteerd over de voor- en nadelen, wat bruikbaar en praktisch materiaal oplevert voor wie er mee aan de slag zou willen gaan.

Anderen bekeken de zaken op eerder macroniveau, zoals o.a. met de bijdragen over de Steve Jobs school, het artikel over mediawijsheid en over de zin en onzin van multitasking bij jongeren.

Wat mij vaak opvalt in discussies die didactisch/pedagogisch van aard zijn, is het feit dat er vele meningen geopperd worden, maar misschien te weinig die van de echte belanghebbende, in dit geval de leerlingen. Dit triggerde mij om op zoek te gaan naar ‘wat wil de leerling nu eigenlijk: wel/geen smartboard, smartphone, tablet… in de klas ?’.

Zo kwam ik in mijn zoektocht naar antwoorden , volgende artikelen tegen:


 

Samenvatting van de twee artikelen

Larry Rosen, professor psychologie aan de California State University, heeft jarenlang onderzoek gedaan naar het multimedia gedrag van jongeren en identificeerde een nieuwe generatie: de iGeneration. 

In het artikel schetst Rosen een kort overzicht van de diverse generaties die mekaar opgevolgd hebben: Silent Generation (geboren tussen 1925 en 1946), Baby Boomers (geboren tussen 1946 en 1964), Generation X (geboren tussen 1965 en 1979, en waar ikzelf ook deel van uit maak), Generation Y (geboren tussen 1980 en jaren ’90), ook wel de NetGeneration genoemd (meer over deze generatie in het artikel van medestudent Yannis Cordier).

Rosen voegt  er een nieuwe generatie aan toe, geboren vanaf mid jaren negentig en dus nu ongeveer 18 jaar oud: iGeneration. De “i” staat voor de digitale technologieën die deze jongeren gebruiken (iPhone, iPod, Wii enz…) alsook voor de hoge mate van “i”ndividualisering die deze technologieën mogelijk maken.

Feit is dat deze generatie een massa aan media consumeren en vaak ook verschillende media op hetzelfde moment.
Volgens Rosen heeft de iGeneration zelfs het begrip ‘communicatie’ een nieuwe inhoud gegeven en is een GSM-toestel dan ook niet zomaar een telefoon, maar een draagbare computer die ze gebruiken om te twee-ten, te surfen op het web en te sms’en.

Ik kan niet beter parafraseren wat Rosen hierover zegt, vandaar zijn quote:
‘…to them, the smartphone, the internet and everything technological are not ‘tools’ at all – they simply are… They expect technology to be there and they expect it to do whatever they want it to do. Their WWW doesn’t stand for World Wide Web, it stands for Whatever, Whenever, Wherever.’

Kenmerken van deze generatie volgens Rosen:

1)      Increased media consumption

2)      Task switching (this is merely the capability of easily switching tasks, so not exactly multitasking)

3)      E-communication whatever, whenever and wherever

4)      Socializing means connecting through devices

5)      Creativity and individuality (own apps, own song mixes…)

6)      A lot of writing and reading

7)      Motivated to deliver the final product, but not to be accounted for the proceedings or the subproduct

Rosen stelt dan ook dat het niet gaat om ‘te onderwijzen met technologie’ maar wel om technologie te gebruiken om de inhoud krachtiger en effectiever te doen aanslaan door in te spelen op de kenmerken van deze iGeneration.

Want terwijl ze thuis veelvuldig switchen tussen hun laptop, GSM, TV, MP3 and game console, verwachten we dat ze op school gedurende zeven lesuren aandachtig luisteren naar een docerende leerkracht , waarna ze met pen en papier individueel een oefening of opdracht moeten uitvoeren.


Eigen reflectie

Bovenstaande beschrijving van Rosen is misschien wat zwart-wit maar geeft mijns inziens mooi de controverse en onzekerheden mee waar het onderwijs nog mee kampt als het om ICT gaat. En met ‘onderwijs’ doel ik op alle niveaus: zowel beleidsmakers, schooldirecties als leerkrachten.

Laat mij Prof. Media en Communicatie aan de VUB Joke Bauwens citeren, in De Morgen van 23 april jl.: `Ik merk in het onderwijs een zekere huiver om mee te gaan met moderne technologie. Veel scholen vinden dat er al zoveel technologie is en dat kinderen op school even vrij moeten zijn van die prikkels. Maar je creeert op die manier een artificiele wereld, los van de realiteit. … Het wordt tijd dat het onderwijs de scholen uitrust met hedendaagse technologie.`
Uit de artikels op onze blog komt vaak dezelfde onderhuidse spanning naar boven: een soort constante ‘drempelvrees’ en een neiging om naast de vele voordelen toch ook maar een reeks nadelen op te sommen bij de diverse ICT-tools die bruikbaar zouden kunnen zijn in de klas. Vanuit pedagogisch standpunt kan ik begrijpen dat er nood is aan grondig wetenschappelijk onderzoek om te verzekeren dat deze middelen écht wel effectieve leersituaties stimuleren. Dit onderzoek komt ondertussen tot stand en het blijkt dat het gebruik van ICT mooi aansluit op een aantal basis didactisch/pedagogische principes. Ik verwijs hiervoor naar het Jonassen-model dat aan bod kwam tijdens het laatste hoorcollege van onderwijstechnologie.
 

Conclusie

De meesten van ons zitten nog te vast in het stadium ‘ja, ICT oké, laat ons eerst eens de voor-en nadelen afwegen’ of ‘tja, hoe begin je eraan ?’.  Een soort liefde/haat-verhouding: je kunt niet zonder, maar wanneer het er is, vragen we ons af of ‘het wel allemaal goed zal werken?’. Anderzijds verwachten we als leerkrachten wel van onze leerlingen dat zij zich in alle vakken interesseren of toch minstens zorgen dat ze de leerstof kennen om op het einde van het jaar te slagen. Dus mag van leerkrachten minstens dezelfde inspanning verwacht worden wat ICT betreft…

En eigenlijk is het een kwestie van de ‘klik te maken’ en te geloven wat Rosen (en anderen met hem) zegt over de iGeneration.

Ik citeer hier opnieuw uit het laatste hoorcollege van Prof.Questier: ‘Research studies show that how much and how effectively teachers integrate ICT in their teaching process depends mainly on their educational vision’ !

M.a.w. eerst moeten de leerkrachten ‘de klik maken’, en eens die gemaakt is, wordt ICT als een zoveelste effectieve werkvorm:  je weet dat die voor-en nadelen heeft, je zoekt een en ander op,  bereidt het goed voor en dan probeer je het  uit, maar je basisvisie is wel ‘het hoort er nu eenmaal bij, want dit sluit aan bij de leefwereld van mijn leerlingen’. De ene keer lukt het fantastisch en dus voor herhaling vatbaar, de andere  keer mislukt het grandioos, maar dan heb je ook iets geleerd en de leerlingen leren sowieso altijd. En je deelt je ervaringen en successen met je collega’s. En, last but not least, je blijft beseffen dat goed onderwijs inhoudt dat je afwisseling aanbiedt, in werkvormen, in al dan niet gebruik van ICT… om uiteindelijk zo goed mogelijk aan te sluiten op de leerbehoeften van de leerlingen (leerstijlen, leefwereld, vaardigheden…).

Dit is een pragmatische visie en ik weet dat  er uiteraard moet voldaan zijn aan een aantal (praktische) vereisten:  de schooldirecties dienen het gebruik van ICT-middelen te faciliteren (infrastructuur voorzien, opleiding voor de leerkrachten). Cfr. Unified Theory of Acceptance and Use of Technology: de ‘facilitating conditions’ hebben nl. een directe impact op het gebruiksgedrag ! (laatste hoorcollege ICT)

M.a.w. leerkrachten dienen dus middelen, tijd en opleiding te krijgen om er mee aan de slag te gaan. En eens de iGeneration doorgedrongen is in leerkrachtenbestand (binnen een vijftal jaar) zal er mogelijks nog meer bottom up druk komen op het onderwijsbeleid en schooldirecties om doorgedreven werk te maken van ICT-voorzieningen op school. De realiteit zal uitwijzen in hoeverre de beleidsmakers hier echt werk van willen maken.

Tip
Sta me toe om nog een heel praktische tip voor het ICT-vak van de VUB-lerarenopleiding te geven: laat dit vak in het eerste semester doorgaan, zodat, wat de studenten hier leerden, kan gebruikt/uitgeprobeerd worden tijdens de stages van het tweede semester. Er is vaak maar één succeservaring nodig om in iets te geloven (‘educational vision’) en er blijvend mee aan de slag te gaan en anderen te enthousiasmeren.

Ik roep hierbij gelijkgezinden op om dit voorstel mee te ondersteunen door hierop te reageren, zo is toch ook ooit de Arabische Lente begonnen ! J

 

O.a. volgende bijdrages op de blog geven hierover nog meer stof tot nadenken en discussie:

Als de krokodil uit het riool

Bedenkingen bij de conceptnota rond mediawijsheid

Beleid en ICT

 

Bijkomende praktische info en lectuur

Boeken van Larry Rosen:

iDentity (2013)




 

Bronnen

Rosen, L.D. (2011). Teaching the iGeneration. Educational Leadership, 68(5), 10-15


Rosen, L.D. (2010). Understanding the iGeneration before the Next Mini-Generation Arrives. Nieman Foundation for Journalism at Harvard



 

 

6 opmerkingen:

  1. Leuk blogbericht, ik wilde dezelfde kant opgaan maar helaas was je mij voor.

    Ik ga akkoord met de inhoud van Rosen, zelf ben ik ook voorstander van zo veel mogelijk gebruik van ICT in de klas. Waarom? Eenvoudig, ik ben ervan overtuigd dat de toekomst in deze markt ligt. Meer en meer vervangt de machine de menskracht (en zelfs het denken van de mens). Ik vrees wel voor een grotere kloof tussen arm en rijk veroorzaakt door deze evolutie, maar daar kan het onderwijs weinig aan doen (behalve dan de ideologie bijsturen).

    Één opmerking wel; je zei het volgende:
    "verwachten we dat ze op school gedurende zeven lesuren aandachtig luisteren naar een docerende leerkracht"

    Ik weet niet of dit jouw stelling is of die van Rosen, maar ik verwacht dit helemaal niet. We moeten net inspelen op 'task switching' van de leerlingen en voor veel variatie zorgen in de les, zo kan dit stroken met hoe ze buiten school ook 'werken'.

    Zeer interessant!

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Hey Bruno,
    dit is de stelling van Rosen, nl. dat nog veel leerkrachten verwachten dat leerlingen gedurende zeven lesuren aandachtig kunnen luisteren naar een docerende leerkracht. Uiteraard behoor ikzelf niet tot de leerkrachten die er zo over denken...

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Hey Bruno,
    dit is de stelling van Rosen, nl. dat nog veel leerkrachten verwachten dat leerlingen gedurende zeven lesuren aandachtig kunnen luisteren naar een docerende leerkracht. Uiteraard behoor ikzelf niet tot de leerkrachten die er zo over denken...

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Hé Leslie,
    inderdaad heel interessant blogbericht. alles wordt inderdaad misschien te vaak vanuit standpunt van leerkracht bekeken en de visie van leerlingen wordt al te vaak genegeerd. ik ben het met je eens dat we zo dicht mogelijk bij hun leefwereld moeten blijven willen we hun interesse blijvend kunnen opwekken. En ja, ook ik hoor tot de X generatie en geef toe dat ik niet veel kaas van ICT gegeten heb, maar ik ben me er wel van bewust dat het nodig is om ICT te integreren in het onderwijs en ik wil absoluut "de klik maken". Laat ze maar komen met de vormingen. Trouwens er is niets mis om als leerkracht te erkennen dat je ook van je leerlingen veel kan leren op ICT vlak. Tenslotte, ben ik het ook eens met je voorstel om onderwijstechnologie naar een 1ste semester te brengen zodaning dat de opgedane kennis en vaardigheden ook direct kunnen uitgeprobeerd worden in het tweede semester. Vaak heeft een mens tenslotte maar een kleine aanzet nodig om eraan te beginnen!

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Goede bijdrage die zowat een samenvatting geeft van de digitale kloof die momenteel heerst. Ik denk om deze te dichten dat er van beide partijen een inspanning vereist is, en misschien nog iets meer vanuit de docentenhoek omdat die uiteraard minder vertrouwd zijn met deze materie (zie tevens mijn blogbericht betreffende het onderzoek aan de universiteit van Utrecht). Als ze debatten voeren over de hervorming van het onderwijs, hoop ik dat de oude garde onder de ministers zeker rekening houden met de digitalisering hiervan.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. collega's, hou bij de planning van het academiejaar aub ook rekening met de studenten die een flexibel programma volgen en de opleiding over meerdere jaren spreiden om ze te kunnen combineren met een job ! Danke ;-)

    BeantwoordenVerwijderen