dinsdag 30 april 2013



Vervangt de laptop of tablet-pc straks het handboek?


Hoewel dit artikel misschien niet vers van de pers is, (voor een historica is een bron van 2011 doorgaans niet verouderd), vind ik het toch een bijzonder relevante vraag die we ons tot op de dag van vandaag kunnen stellen. We hebben het vaak over de kosten van de apparaten zelf, maar wat met het materiaal dat er bovenop komt? Bovendien kunnen we ook nagaan we er reeds een antwoord kan worden geformuleerd op de vraag. Is er een verschuiving merkbaar van handboeken naar laptops of tablets? Vandaar dat ik het artikel toch graag integreer op deze blog.



In het artikel worden twee visies aan het woord gelaten. In het Sint-Andreaslyceum in Sint-Kruis is de directeur alvast overtuigd van een positief antwoord op de gestelde vraag. In deze school gebruiken alle leerlingen een netbook. De directeur ziet enkel voordelen en voorspelt dat er binnen tien jaar geen handboeken meer worden gebruikt. Tom Venstermans, lector Nederlands aan de lerarenopleiding van de Karel de Grote-Hogeschool heeft bezwaren omdat deze trend zou indruisen tegen de democratisering van het onderwijs door de hoge kostprijs en het ongeloof dat uitgeverijen digitaal cursusmateriaal gratis zullen aanbieden.



Voordelen:


Voor de leerlingen:
  • Taken, huiswerk, cursusmateriaal,… kortom, de leerlingen hebben elke les alle benodigdheden bij
  • Mogelijkheid om de cursussen te ordenen en in te delen op de manier waarop leerlingen het makkelijkst kunnen studeren (grotere tekst, lettertype aanpassen, netjes onderlijnen, woorden in het vet zetten,…)

Voor de leerkracht:

  • Leerkracht hoeft minder op voorhand te plannen (denk aan het op voorhand indienen van toetsen en teksten om kopieën te laten maken voor de hele klas)
  • Leerkracht is flexibeler. Een uurtje studie, geen probleem: leerlingen en leerkrachten hebben al het nodige materiaal bij om de les zinvol in te vullen.
  • Leerkracht heeft alle documenten op pc staan, en moet minder sleuren met handboeken, naslagwerken, atlassen,....

-    

-     Nadelen:


Leerlingen: 
  • Kostprijs laptop of tablet + huur/koop van (digitale) handboeken
  • Zelf uitprinten  (printer ter beschikking? kostprijs?)

-   Leerkrachten:
  • Zelf materiaal aanmaken? 
  • Aankoop van laptop of tablet.
 
Voor zover ik weet, hebben netbooks, laptops, tablets e.d. de handboeken nog niet vervangen en is dit nog even niet aan de orde. Ik geloof wel dat dat de kans groot is dat scholen zullen evolueren naar digitaal leermateriaal. Zo zitten bij veel handboeken reeds cd-roms die de leerkrachten kunnen inzetten in kader van de ICT –eindtermen. Ik geloof anderzijds niet dat het handboek of de papieren cursus helemaal zal verdwijnen. Eerst en vooral is er het kostenplaatje. Zeker niet ieder gezin beschikt over een laptop. Met meerdere kinderen per gezin wordt een gigantische financiële inspanning van de ouders verwacht. Handboeken kan je vaak voordelig huren. Kan een school zo'n grootschalige aankoop van laptops of tablets aan, die vervolgens voordelig kunnen verhuurd worden aan leerlingen? Stel, alle leerlingen hebben een laptop of tablet. Wie zorgt voor de leerstof en het digitaal materiaal? Net zoals in het artikel wordt aangehaald, denk ik niet dat uitgeverijen digitale cursussen, die door onderwijsspecialisten zijn opgesteld en zijn vormgegeven door grafische vormgevers, gratis zullen aanbieden. Als het gebruik van een laptop, netbook en tablet veronderstelt dat het materiaal door de leerkracht wordt aangemaakt, dan vrees ik dat de kwaliteit van het materiaal zal moeten inboeten en dat leerlingen beter een handboek gebruiken. Het handboek zal er  in veel gevallen hipper, mooier, toegankelijker en meer gestructureerd uitzien, aangezien het vervaardigd werd door een team van professionals (grafische vormgevers, enz.) dan het materiaal dat door de leerkracht in elkaar werd gestoken. 

Persoonlijk heb ik het erg moeilijk met het lezen en studeren van een computerscherm. Ook ik print de meeste cursussen uit en studeer het best van papier. Ik vraag me af of dit voor jullie, lezers van deze blog, ook zo is? Misschien omdat ik opgegroeid ben met boeken en papier. Ik vraag me af of de jongeren vandaag wel kunnen studeren van een laptop of tablet?  Of zullen zij net zo, de handboeken en het cursusmateriaal uitprinten. Het gevolg is dat de leerlingen opgezadeld zitten met dubbel materiaal, dubbel gezeul en dubbele kosten… Ondanks de vele voordelen op verschillende vlakken, zal volgens mij noch een tablet, netbook, of een laptop een handboek helemaal kunnen vervangen. Maar ik ben benieuwd naar jullie visies waardoor ik mijn mening misschien wel moet herzien.

 


Verdwijnt het Handboek? (2011). Retrieved 29 April, 20013, from http://www.klasse.be/archief/verdwijnt-het-handboek/

3 opmerkingen:

  1. Over leren aan een computerscherm wordt zelden gesproken over materiële aspecten .
    Er wordt vaak terecht gezegd dat studenten temeer de informatie bijhouden als de informatie via meerdere kanalen aangebracht wordt (een feit dat bevestigt wordt door neuro-wetenschappen) en dat vaak toegelicht wordt als een voordeel van digitaal leermateriaal.
    Inderdaad: teksten en beeld samenbrengen kan met digitaal leermateriaal. Ook animaties brengen de studenten er toe om actief te zijn (OK OK geen sportactiviteiten), maar een scherm blijft een scherm en ik weet van bijzonder weinig digitaal leermateriaal dat niet via een scherm aan de man gebracht wordt. (Er is een bescheiden poging ondernomen om te werken met helmen die de gebruiker een virtuele 3D omgeving zou laten ervaren).
    De meeste mensen weten dat een dag lang naar een scherm staren mentaal vermoeiend is. En dat wordt toegeschreven aan het constante spanning van de spieren die je gebruikt om op eenzelfde afstand te focuseren. Zelf als je een boek leest kan dat voorkomen, maar al minder intens.
    Bovendien is het gebruik van een scherm/muis/toetsenbord als interface qua beweging veel minder rijk dan de manipulatie van boeken, schriften schrijfgerief en dergelijke.
    Mensen die papier en boek gewoon waren missen die terecht als ze naar een uitsluitend digitaal medium overstappen. En ik denk wel dat het ontbreken van die bewegingen de inprenting van leerstof vermindert.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Voor mij is er bovendien het gevoel van papier onder je vingers dat ontbreekt, blaren omslaan zonder technologie. Het overzicht ook: even terug de inhoudstafel bekijken, juiste pagina opendoen, geen gescroll of geclick, menselijker, warmer. Hopeloos ouderwets?
      Anne-Marie Baert

      Verwijderen
  2. De immersie in een virtuele 3D omgeving wordt hier in Brussel ook in een samenwerking tussen kunstenaars en wetenschappers ontwikkeld door het gezelschap Crew, wie weet welke leerervaringen dat in de toekomst kan bieden : http://www.crewonline.org/art/projects

    Via een andere bijdrage, legde ik al de link naar een onderzoek waarin een educatieve uitgeverij samen met wetenschappers en een webprovider de mogelijkheden van wiskundegames uitzoekt. Ook al wordt dit onderzoek nu deels gesubsidieerd, toch zal de gebruiker er later voor moeten betalen. Op de school van mijn zoon loopt momenteel een test van een educatief uitgever voor online remediëring in wiskunde, maar die toepassing zou later tot 90 euro per leerling, per maand gaan kosten ! Op zich een hoog bedrag, maar dan wordt er geargumenteerd dat dat de prijs van slechts één bijles is.

    Verder merk ik dat veel leerkrachten in het middelbaar onderwijs met eigen cursussen werken. Soms stelt dat ook drempels bij het studeren : de vormgeving is armzalig, ze zijn niet vlot leesbaar met voorleessoftware (dyslexie) en of de kopies goedkoper zijn dan handboeken is moeilijk in te schatten.

    Voor mij is de conclusie dat een combinatie van verschillende media (digitaal en analoog) beter aansluiten bij de voorkeuren van mensen. We zijn nog altijd geen machines en willen graag al onze zintuigen gebruiken.


    BeantwoordenVerwijderen