Twictée vernieuwt het dicteeveld

Twictée vernieuwt het dicteeveld

1. Samenvatting

Om de spellingsregels op een ludieke manier aan te leren is er een initiatief bedacht dat niet alleen technologie gebruikt, maar ook inspeelt op sociale media (Twitter) en op de leefwereld van de leerlingen: de “twictée”. “Twictée” is een samenstelling van de woorden Twitter en dictee en is een initiatief uit het Franstalig onderwijs. Concreet zijn dit heel korte dictees van maximum 140 karakters, dezelfde begrenzing als op Twitter, waarbij er collectief verbeterd wordt. De samenwerking en collectieve verbetering gebeuren op verschillende niveaus: tussen leerlingen van de klas en tussen verschillende klassen die ook van een andere school kunnen zijn.

2. Stappenplan van een twictée
 Concreet ze er  verschillende stappen: 
Het schrijven van de “twictées”

De leerkracht stelt een kort dictee van maximaal 140 karakters op. Leerlingen schrijven individueel alles op. Leerlingen gaan vervolgens in groep de dictees nagaan en stellen een collectief antwoord op voor ze die gaan opsturen via Twitter. Tegenwoordig zijn er ook andere communicatieprogramma’s zoals Google Drive, Evernote en Onenote 
 Maken en opsturen van “twoutils”.

Daarna moeten de leerlingen de “twictée” van andere klassen verbeteren. Om dit te doen zullen ze gebruik moeten maken van “twoutils”, zinnen van maximaal 140 karakters die de spelling- en grammaticaregels geven om één fout te verbeteren of om de fout niet te reproduceren. 
 Verbeteren van de “twictées” dankzij de “twoutils” verzonden door de andere klas

De leerlingen verbeteren de fouten gemaakt in de “twictée” dankzij de “twoutils” die de andere klassen hebben gemaakt. 
 Evaluatie en transfer “twictée”

Dankzij de “twoutils” wordt er een evaluatie- en opvolgingsfiche gemaakt. Als besluit wordt er een transfer-“twictée” gemaakt, waarbij dezelfde “twictée” wordt gegeven met dezelfde spellingsregels, zodat de leerlingen hun evolutie kunnen meten (N.m., 4/12/2015, La twictée révolutionne la dictée, in: Sydologie).

Om uitgebreider te verstaan hoe een “twictée” werkt, vindt u op de onderstaande link hieronder een franstalig youtube-filmpje van de France 3 in een Franse lagere school:  https://www.youtube.com/watch?v=a5cWYNX5U-c

 3. Kritische reflectie
3.1.Pro’s

Spelling- en grammaticale regels aanleren aan leerlingen is altijd een zware taak geweest voor taalleerkrachten. Slechts weinig leerlingen zijn gemotiveerd om deze regels aan te leren en te begrijpen.  Twictées bieden echter de mogelijkheid aan om de motivatie van de leerlingen te vergroten, zoals aangehaald door Jean-Pierre Sautot in zijn wetenschappelijk artikel over dictées (Sautot, Jean-Pierre, La dictée, un exercice, p.28). Dankzij de Twictées kan je hun de spellings- en grammaticaregels aanleren en inspelen op hun leefwereld en zo hun motivatie vergroten. Daarbij combineert  “Twictée” inductief leren (ze moeten zelf de regel vinden en zelf hun fouten vinden), creativiteit (formuleringen regels of formulering antwoorden), interactief leren (binnen en tussen klassen) en leren synthetiseren (kiezen van informatie die ze moeten meegeven om de medeleerlingen te verbeteren). Aangezien er een groot aantal klassen meedoen, kan je ook inspelen op leerstatus. Klassen of zelfs groepen met een lager taalniveau kan je laten werken met klassen of groepen met hetzelfde taalniveau. Ook leren de kinderen niet alleen van hun fouten, maar kunnen ze de juiste regel ook onmiddellijk opnieuw toepassen en overdragen naar een vergelijkbare situatie van de transfer-“twictée”. Daarbij is de evaluatie ook nog aangepast aan hun leerstatus, want het gaat in de eerste plaats om de evolutie die de leerlingen doormaken.

Ook is het voor de leerkracht niet te moeilijk om het evenwicht te vinden tussen orde, vrijheid en de autonomie van de leerlingen dankzij het stappenplan. Bijvoorbeeld: vooraleer de leerlingen de “twoutils” doorsturen kan de leerkracht alles nalezen om zeker te zijn dat er geen fouten tussen zitten.  Aangezien het ook geen lange dictees zijn, is het voor de leerkracht ook gemakkelijk om de leerlingen te begeleiden in hun zoektocht naar die “twoutils”.

Aangezien “twictées” ook de mogelijkheid bieden om een uitwisseling tussen verschillende landen tot stand te brengen, leren de kinderen ook omgaan met interculturele aspecten van taal. 

“Twictées” worden al regelmatig gebruikt in de lagere school. “Twictées” hebben daarnaast ook nog het voordeel dat leerlingen sinds jonge leeftijd leren om gaan met computers en sociale media. In één van de vorige blogberichten werd er aangehaald dat leerlingen veel bezig zijn met sociale media, maar niet mediawijs zijn. Deze lesmethode zou ervoor kunnen zorgen dat leerlingen mediawijzer worden, zeker en vast als ze hiermee omgaan sinds hun lagere school. Leerlingen kunnen hier leren omgaan met:

·         De karakteristieken van sociale media, oorsprong, terminologie,..

·         De werking en meer bepaald de wisselwerking met “vrienden”

·         Het taalgebruik op Twitter. Zowel typische taal voor sociale media, maar ook het besef dat je ook correct taalgebruik kan hanteren op sociale media.

·         Bewustwording van hun aanwezigheid op het internet en hun zichtbaarheid. Het gebruik van Twitter tijdens een twictée sessie betekent dat ze sporen achterlaten op het internet. Die informatie kan iedereen lezen en zal er op blijven. Bewustzijn van zulke handelingen is heel belangrijk en behoort tot de mediawijsheid.  Als men zich goed bewust is van zijn handelingen op het internet kunnen zulke aspecten een positieve impact hebben (vb. Het forum tijdens onderwijstechnologie) hebben en negatieve aspecten (vb. dronken foto’s op facebook) hopelijk beperken.

Deze aspecten hebben volgens verschillende getuigenissen van leerkrachten een duidelijk positief effect op het leerproces van de leerlingen. Hun niveau verbetert snel, ze letten ook veel meer op hoe en wat ze schrijven en onthouden beter de grammaticale regels (n.m., 01/04/2015, Enseignement : la « twictée » au secours de l’orthographe, in : Le Vif ; Relouzat, Vanessa, 11/03/2015, La « twictée » pour apprendre l’orthographe, in : La république; Menkoué, Philippe, 22 september 2015, Les Twictées: nouvelles formes de dictées à l’ère du numérique et des réseaux sociaux)

2.          3.2.Contra’s

Ondanks het innovatieve en de sterke positieve pedagogische en didactische voordelen, zijn er ook enkel contra’s aan verbonden. Om het werkelijk interactief te maken, zouden de tweets geprojecteerd moeten worden op een interactief lesbord of tablets wat een financiële investering vereist die niet voor elke school haalbaar is. Interactieve lesborden zijn echter geen must als er individuele computers beschikbaar zijn waarop getweet kan worden. Er bestaan bepaalde initiatieven, zoals in de les Onderwijstechnologie aangehaald werd, die ervoor zorgen dat je heel goedkoop bepaalde computers kan hebben vb. One laptop per child

Een andere contra is dat het steeds in samenwerking moet zijn met andere scholen. Dit maakt de interactie en het gebruik van dergelijke initiatieven niet altijd gemakkelijk. Moeten ze allemaal dan samen online zijn of gebeurt het verbeteren dan fragmentarisch, verspreid over één of verschillende weken? In het eerste geval moet je je planning als leerkracht afstemmen op die van verschillende collega’s. Wat alles behalve een gewonnen strijd is. In het tweede geval is ook het leerproces verspreid en fragmentarisch en vermindert de leerwinst.

 4. Besluit

Twictées is volgens mij een heel goede methode om in eerste instantie spelling en grammaticale regels aan te leren, maar ook om leerlingen vaardigheden aan te leren die ze de rest van hun leven nodig zullen hebben: collectief leren, interactief leren, zelfstandig werken en ICT-competenties. Daarboven op creëert het een bewustzijn over hoe om te gaan met deze ICT-competenties en met sociale media. 

Volgens mij kunnen de voordelen van het initiatief  doorgetrokken worden tot andere vakken zoals aardrijkskunde, waarbij hetzelfde principe blijft gelden. Leerlingen moet op een vraag/stelling antwoorden of moet de oplossing op een oefening vinden. Die moeten ze dan opsturen en dan moeten de andere klassen een verbetering of verbetersleutel doorsturen waarmee de leerlingen het juiste antwoord leren.

Om dit initiatief te verwezenlijken blijft een bepaalde investering in ICT onvermijdelijk, een noodzakelijke inzet van middelen die niet iedere school en instelling kan of wil maken. 

5. Bronnen

a)      Wetenschappelijke literatuur

·   Sautot, Jean-Pierre, 2015, La dictée, un exercice?, in: La lettre de L’AIRDF, Association internationale de recherche en didactique du français, n°25, pp.25-33, https://halshs.archives-ouvertes.fr/halshs-01187095/document

b)      Artikels

·         N.m., 01/04/2105, Enseignement : la « twictée » au secours de l’orthographe, in : Le Vif, laatst geraadpleed op 30/03/2016  internet : http://www.levif.be/actualite/belgique/enseignement-la-twictee-au-secours-de-l-orthographe/article-normal-374585.html

·         Relouzat, Vanessa, 11/03/2015, La « twictée » pour apprendre l’orthographe, in : La république, laatst geraadpleegd op 30/03/2016,  internet: http://www.larepublique77.fr/2015/03/11/la-twictee-pour-apprendre-l-orthographe/

·         Menkoué, Philippe, 22/09/2015, Les Twictées: nouvelles formes de dictées à l’ère du numérique et des réseaux sociaux, laatst geraadpleed op 30/03/2016, internet: http://cursus.edu/article/26058/les-twictees-nouvelles-formes-dictees-ere/#.VvraydI71M4

·        Soyez Fabien, 27/03/2015, Twictée: l’enseignement de l’orthographe décuplé par Twitter, laatst geraadpleegd op 30/03/2016, internet: http://www.vousnousils.fr/2015/03/27/twictee-lenseignement-de-lorthographe-combine-a-la-puissance-dun-reseau-social-565936
·    N.m., 4/12/2015, La twictée révolutionne la dictée, in: Sydologie, laatst geraadpleegd op 30/03/2016,internet: http://sydologie.com/2015/12/la-twictee-revolutionne-la-dictee/

c)       Website Twictée

·         Twictée, internet: http://www.twictee.org/

d)      Youtube-filmpje

·         France 3, Au Mée sur Seine, on pratique la twictée, 8 april 2015, laatst geraadpleegd op 30/03/2016, internet : https://www.youtube.com/watch?v=a5cWYNX5U-c