Samenvatting
Virtual reality is niet alleen
geschikt voor spelletjes en vermaak. Er wordt ook in diverse andere branches
gretig gebruik van gemaakt. Eén van die branches is het onderwijs. Educatie is een gebied waar VR een
ongekend grote rol gaat spelen en het leerproces de komende tijd radicaal zal
veranderen.
Google speelt daarin een grote rol.
Met Google Cardboard kan je bijvoorbeeld op een goedkope manier je smartphone
veranderen in een virtual reality headset. Google heeft het project in de
tweede fase ook toegankelijk gemaakt als Android app, zodat leerkrachten het
makkelijker kunnen downloaden. Met die speciale app
is het mogelijk virtuele tours te maken op locaties over de hele wereld. De app
is op dit moment nog niet publiekelijk beschikbaar, aangezien het project net
uit de pilot-fase komt. Google spreekt met het programma over “plaatsen waar een schoolbus niet kan komen”. Er
zijn honderd locaties om te bezoeken en deelname is gratis. Tegenwoordig
heeft bijna iedereen een smartphone, dus het is een vrij laagdrempelig project,
ook voor de leerlingen zelf. Leraren nemen je met virtual reality mee op rondleidingen,
naar bezienswaardigheden en andere interessante locaties. Op die manier kunnen
leerlingen ook echt bekijken waarover ze leren in de lessen.
Naast Google Cardboard zijn er ook
andere mogelijkheden met virtual reality. Leerlingen kunnen bijvoorbeeld eigen
creaties maken in de virtuele wereld. Met de VR-bril op je neus kan je
rondlopen in de eigen tekening. Ook in een medische opleiding is er veel baat
bij virtual reality. Studenten kunnen bijvoorbeeld operaties oefenen alvorens
aan het echte werk te beginnen.
Kritische reflectie
Virtual reality in het onderwijs
valt goed samen met de ICT eindtermen en competenties die opgesteld zijn. Voor
de leerlingen is de VR een ondersteuning bij het leren. Ze kunnen zelfstandig
leren en oefenen in een leeromgeving. Didactisch-pedagogisch kunnen de
leerkrachten hun leerlingen motiveren om te werken met ICT.
Virtual reality aan de hand van
Google Cardboard is heel laagdrempelig, omdat het enkel een smartphone en een
app vereist. Virtual reality biedt de kans om elke situatie ter wereld te
simuleren. Schooluitstapjes naar de Pyramides van Cheops zijn niet nodig
wanneer de hele wereld in je VR-bril zit. Het kan voor een school zelfs geld
besparend zijn om geen uitstapjes meer te organiseren naar verre landen die
financieel niet haalbaar zijn. De uitstapjes kunnen gewoon de klas gehouden
worden. Het programma kan ook aangepast worden aan elke les, elke student en
elke klas. Differentiatie vormt dus ook geen probleem, wat heel belangrijk is
in de tijdsgeest van vandaag. Voor de leerlingen zelf is het een leukere aanpak
van de les. Je kan spreken van een heuse fun factor. Ze zijn gemotiveerder om
te leren, tonen meer interesse en willen liever aan de slag met het materiaal. Omdat
de leerlingen de lessen ook duidelijker beleven, zal er ook meer leerstof
blijven hangen. Het is een unieke leerbeleving voor zowel leerkrachten als
leerlingen.
Het is natuurlijk nog niet zo ver
dat virtual reality op elke school kan gebruikt worden. Google cardboard komt
bijvoorbeeld nog maar net uit zijn beginfase, en dat geldt ook voor andere
programma’s die VR gebruiken. Daarom kunnen er nog gebreken gevonden worden
waar aan gewerkt moet worden. Bij ervaringen met de VR-bril waar de leerlingen
uitstapjes maakten zijn er ook al enkele gevallen geweest waar de gebruikers
last hadden van duizeligheid en “wagenziekte”. Daarnaast is ook Google cardboard een van de
enige programma’s dat laagdrempelig en goedkoop is. Maar ook die
laagdrempeligheid kan onder de loep genomen worden, want ook in 2016 kunnen we
er eigenlijk nog steeds niet van uit gaan dat iedereen een smartphone heeft.
Besluit
De digitalisering in het onderwijs
is niet meer tegen te houden. In een tijdperk waarin tablets in de klas al
achterhaald zijn, is het niet verwonderlijk dat bedrijven met steeds nieuwere
en grenzen verleggende programma’s aankomen. Ik denk dat vooral de humane
wetenschapen in het secundair onderwijs baat hebben bij de uitstapjes die
Google Cardboard aanbiedt. Vakken zoals geschiedenis kunnen nu in de praktijk
laten zien hoe monumenten en oude steden er in het echt uitzien. Maar ook
vakken als aardrijkskunde en biologie kunnen via virtual reality een
duidelijker beeld geven van de leerstof.
In mijn eigen lessen Engels en
Nederlands kan virtual reality vooral gebruikt worden wanneer literatuur
besproken wordt. Wanneer Jack The Ripper besproken wordt kunnen de leerlingen
terug naar 19e eeuws Londen. Wanneer Louis Paul Boon besproken wordt
het Aalst van de 19e eeuw bezocht worden.
De technologie staat niet stil, maar
hoe leuk die VR-uitstapjes ook mogen zijn, het is maar te hopen dat virtual
reality de echte uitstapjes van de scholen niet definitief vervangt. Ik ben van
mening dat er veel meer te beleven valt buiten de muren van een klaslokaal. Virtual
reality is een grote stap naar het dichterbij brengen van die buitenwereld.
Bronnen
Artikels:
BBC News: Google offers virtual reality street view. (13 oktober 2015). Geraadpleegd via http://www.bbc.com/news/technology-34515610
De Morgen: Met de hele klas op
reis naar Mars. (2 november 2015). Geraadpleegd via http://www.demorgen.be/plus/met-de-hele-klas-op-reis-naar-mars-b-1446425403416/
Filmpje:
Youtube: Google Cardboard: How it works! (7 juli 2014). Geraadpleegd via https://www.youtube.com/watch?v=SxAj2lyX4oU
Website van Google
Cardboard:
Google Cardboard (2016). Geraadpleegd op 9 maart 2016 op https://www.google.com/get/cardboard/
Overige:
Surf innovatieblog: Virtual
reality in het onderwijs. (10 december 2015). Geraadpleegd via https://blog.surf.nl/virtual-reality-in-het-onderwijs/
VR expert: Virtual reality op
school; onderwijs met diepte. (4 februari 2016). Geraadpleegd via http://www.vr-expert.nl/virtual-reality-op-school-onderwijs-met-diepte/
VR expert: Virtual reality toepassingen voor het onderwijs. (Geen
datum). Geraadpleegd via http://www.vr-expert.nl/zakelijk/virtual-reality-voor-onderwijs-educatie/#info
Wired: Google is bringing its VR field trips to even more schools. (20 januari 2016). Geraadpleegd via http://www.wired.com/2016/01/google-brings-its-vr-field-trips-to-more-schools/
Op zich vind ik Virtual Reality letterlijk en figuurlijk een eye-opener. Als toekomstige leerkracht geschiedenis is er ICT-gewijs geen groter geschenk dan de mogelijkheid om leerlingen de hele wereld te kunnen laten zien. Het spreekt voor de leerlingen veel meer tot de verbeelding om daadwerkelijk een beeld te krijgen bij het verhaal dat we als leerkrachten vertellen. Het is dan ook een vernieuwing die ik nauw in het oog zal houden. Anderzijds ga ik helemaal akkoord met je besluit over het gevaar dat de virtuele uitstapjes de échte belevenissen gemakkelijk uit de weg kunnen duwen. In mijn ogen blijft het belangrijk om leerlingen ook in werkelijkheid te confronteren met (in mijn geval historische) plaatsen. Deze hoeven niet noodzakelijk aan de andere kant van de wereld te liggen. De loopgraven in Ieper, het Fort van Breendonk, domein Raversijde...het zijn stuk voor stuk bereikbare plaatsen die we echt niet mogen vervangen door zo'n virtuele toer. Leerlingen moeten de kans krijgen om geschiedenis ter plekke op te snuiven.
BeantwoordenVerwijderenWat ik me ook afvraag is of bij Virtual Reality niet het gevaar schuilt dat beeldvorming gemakkelijker manipuleerbaar wordt (bv. in de vorm van censuur, het vakkundig wegknippen van beelden die men liever niet verspreidt).