zaterdag 24 december 2011

Leerkrachten met leerlingen als Facebook-vriend


Bij het lezen van een korte artikel genaamd “Gezocht leerkrachten met leerlingen als facebook vriend.” In Het Belang van Limburg ( http://www.hbvl.be/nieuws/extra/aid1099524/gezocht-leerkrachten-met-leerlingen-als-facebook-vriend.aspx ) , ben ik wat meer gaan opzoeken en reflecteren omtrent dit thema. Zo ben ik de volgende bronnen tegengekomen.

Hieronder volgt een korte samenvatting:

·         Een derde van de leerkrachten om bewust niét aanwezig te zijn op sociale netwerken.
·         Leerkrachten vragen om meer duidelijkheid omtrent het gebruik van Facebook in het onderwijs.
·         Hoe actiever en opener de leerkracht is op sociale netwerken, hoe minder hij geïnteresseerd is in regelgeving.
·         In de groep waar leerkrachten leerlingen toevoegen als “vriend”, vindt 19% van de ondervraagden dat er een regelgeving moet komen.
·         80% van de leerkrachten voegt echter nooit een leerling toe als contact. In deze groep vindt 40% van de leerkrachten dat er regelgeving moet komen.
·         In één op tien Vlaamse scholen zijn er afspraken over sociale netwerken. In scholen waar er afspraken zijn rond sociale netwerken voegt 11% van de leerkrachten leerlingen toe als contact, waar dat in scholen waar geen afspraken zijn nog 21% is.
·         naarmate de studenten ouder worden, de openheid op sociale netwerken en het gebruik ervan vergroot. 16% van de leerkrachten in het lager onderwijs voegt leerlingen toe als contact. 40% van de docenten in het hoger onderwijs heeft studenten in z’n contactenlijst.
·         De meerderheid van de leerkrachten geeft aan een educatief nut te zien in sociale netwerken. 

Reflectie

Ik ben het ook volledig mee eens dat Facebook en andere sociale netwerken inderdaad educatief nuttig kunnen zijn. De drempel voor het gebruik bij de leerlingen/studenten is enorm laag, en dat is een van de voordelen dat het met zich meebrengt. Men zit er meestal een paar keer op een dag op, zonder daarbij stil te staan. Dus, waarom deze niet gebruiken?

Maar technologie verandert supersnel en vaak is de levenscyclus slechts enkele jaren. Sociale netwerksites komen en gaan nog meer dan dat we denken. Omdat zulke sites populair worden omdat veel van hun contacten erop zitten. Van het moment dat deze er niet meer op gaan en kiezen voor een andere site, dan verlaat je je profiel ook en sluit je je aan bij de nieuwe sociaal netwerk. In mijn 22jarig bestaan heb ik al netlog, myspace, msn, etc zien passeren. Is het dan wel nuttig en zinnig om een educatief systeem op te bouwen rond een eendagsvlieg in de wereld van sociale netwerken? Of is het beter om te kiezen voor de in het onderwijs voorziene communicatienetwerken zoals smartschool? Hier is alles duidelijk. Zolang je op school zit, gebruik je dit medium. Geen populariteit nodig.

Toch is dit niet echt het onderwerp dat voor terughoudendheid zorgt. Het enige punt waar men volgens mij over struikelt is PRIVACY, dit bewuster door leerkrachten dan door leerlingen. Waar trekt men de grens in de leerling-leerkracht-relatie? Hoever mag en wil je als leerkracht gaan in het delen van foto’s (met vrienden en familie), notities, gedachten in comments and statussen, etc? Vandaar dat het ook begrijpelijk en logisch is dat een grote meerderheid van leerkrachten meer duidelijkheid vraagt omtrent het gebruik van Facebook in het onderwijs.

Tegenwoordig zijn er genoeg privacy-instellingen op Facebook die je kunt gebruiken om je privacy te beschermen, verder zijn er ook bepaalde maatregelen die je kan nemen om op Facebook te communiceren zonder vrienden te zijn. Bijvoorbeeld het vormen van een groep of het aanmaken van een page etc.
Zoals je ziet, er bestaat altijd wel een oplossing. En dit heeft me verder aan het denken gezet. Ik kwam tot de volgende conclusie. Zijn we als leerkrachten en maatschappij klaar om naar een vorm van onderwijs te gaan dat niet gekoppeld is aan handboeken en schriften? Het is niet meer zoals vroeger, leerkrachten beschikken over veel meer dan alleen een boek. Men moet er dus ook gebruik van maken en er mee kunnen omgaan. Is men er bijgevolg klaar voor om uit de comfort-zone te komen en innoverend te werk te gaan?

Tijdens deze reflectie dacht ik aan het volgende: als leerkracht ben je natuurlijk niet enkel verantwoordelijk voor kennisoverdracht, maar je hebt ook pedagogische doeleinden. In dat kader vind ik dat leerkrachten de leerlingen ook moeten laten zien wie men echt zijn. Naast de person die van voor in de klas de les komt spellen. We zijn ten slotte allemaal mensen en we maken allemaal fouten, al geven we deze laatste meestal niet graag toe. En sommige daarvan kunnen gepost worden op Facebook. Meestal gaat het hier over beschamende foto’s in dronken toestand, genante foto’s met manlief, of zelfs sommige statussen en comments etc. Maar is het zo’n groot probleem dat de leerlingen dit zien? Of dat ze weten dat hun leerkrachten niet perfect zijn en daardoor ook maar menselijk zijn?
Ik geloof in het volgende: Op het einde van de dag is het niet wat ze zien, horen en/of lezen, via welk medium dan ook, het meest belangrijke. Nee, het belangrijkste is de manier waarop we ermee omgaan. Niet alleen kunnen wij dit meegeven, wij kunnen dit ook leren van de leerlingen.

Is leerkracht zijn een beroep of een manier van leven en zorgen voor de medemensen en de maatschappij? Ik kies voor het laatste, wat kiest u?

9 opmerkingen:

  1. Ik zou hierover even kort op willen reageren.

    Leerkracht zijn is in het eerste geval een beroep. Het is aan elk individu de keuze hoe hij/zij zijn/haar beroep uitoefent.

    De wijze waarop we ons beroep uitoefenen hangt dus van persoon tot persoon af. Er zijn mensen die opstaan en gaan slapen met hun beroep, die er dag en nacht mee bezig zijn. Dan zijn er anderen die slechts naar het werk gaan om de kost te verdienen en thuiskomen met het idee, het zit er weer op...
    Tegenwoordig is het vaak het geval dat je je beroep sowieso mee naar huis neemt. Dit niet louter op professioneel vlak maar dan ook op ontspannend vlak. Door al de sociale media die we tegenwoordig voorhanden hebben is het niet meer mogelijk om ons volledig af te sluiten. Ik ga zeker niet verklaren dat dit een negatief gegeven is maar we zouden er volgens mij allemaal goed aan doen moesten we hiervan minder afhankelijk worden.

    Tegenwoordig ben je niet meer 'cool' als je niet op een sociaal netwerk actief bent. Dit heb ik al gemerkt in de stageschool waar ik zelf al ben gaan lesgeven. Ikzelf had enkele maanden geleden ook een profiel op Facebook maar heb dit sindsdien verwijderd.
    Ik moet zeggen dat ik blij en opgelucht was toen ik geen profiel meer had. In het eerste geval stoorde ik mij mateloos aan het grote aantal small-talk dat er gepost werd. Ik hoef heus niet te weten wanneer een 'vriend' van me net ontbeten heeft of wanneer een vriendin van me nieuwe oorbellen kocht.
    Wanneer het er echt toe doet, zal ik het wel te horen krijgen rechtstreeks van mijn echte vrienden.
    Ten tweede vond ik 1000 'vrienden' belachelijk veel. Met 90% van je 'vrienden' op Facebook heb je totaal geen relatie. Enfin, bij mij was dit toch het geval.

    Wat ik hiermee wil zeggen is dat er, voor mij dan, een overaanbod is aan sociale media. Misschien ben ik dan wel van de 'oude' stempel, maar ik vond het voor mezelf al een vernieuwing toen ik mezelf een Smartphone cadeau deed. De sociale media-applicaties gebruik ik dan evenwel niet.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Wat een interessante post !

    Het is inderdaad moeilijk om de “gezonde” grens te vinden als leerkracht. Wie ben ik nu voor mijn leerlingen? Iedere leerkracht droomt ervan om de toffe leerkracht te zijn, waar alle leerlingen naar opkijken, maar bereik je dat wel door Facebookvrienden te worden met hen?

    Volgens mij is het ergste wat je zou kunnen doen als leerkracht, vrienden te worden met leerlingen die nog op je school zitten. Ze hoeven toch niet te weten dat je fan bent geworden van dit of dat je dat leuk vindt? Jij weet dat toch ook niet van hen? Ik ben van de mening dat ze maar moeten vragen als ze iets over mij willen weten. Eens ze afgestudeerd zijn is het minder erg, maar nog steeds vind ik het ergens verkeerd. Als leerkracht mag je niet vergeten dat je de school vertegenwoordigt. Je bent als leerkracht maar een mens, dat is waar, maar je moet wel professioneel blijven. Ik kan bijvoorbeeld nog altijd niet geloven dat ik mijn leerkrachten zat heb gezien op schoolfeesten. Er zijn zo veel andere momenten om je zat te drinken, waarom dan het schoolfeest waar je alle geloofwaardigheid bij je leerlingen verliest? Dat is wat Facebook voor mij is. Waarom zou je ervoor kiezen om je bloot te stellen en minder geloofwaardig te zijn als je kan kiezen om dat niet te doen en een professionele band te onderhouden met je leerlingen? Ze zijn nu eenmaal je vrienden niet, maar je leerlingen.

    Je zou inderdaad je privacy instellingen kunnen wijzigen, maar dan heeft het toch geen nut om je leerlingen toe te voegen? Het is ook een gemakkelijk communicatienetwerk omdat iedereen het wel kent en waarschijnlijk ook gebruikt, maar het neemt niet weg dat het hier eerst en vooral gaat om een profielnetwerk waar mensen persoonlijke aspecten van hun leven weergeven. Ik geef de voorkeur aan Smartschool of dergelijke om juist dat professionele te onderhouden. Er zijn duizenden netwerken, dan kan je toch voor iets anders kiezen dan Facebook?

    Ik besef dat mijn mening hierover heel uitgesproken is, dus ik wacht vol spanning op jullie reacties.

    Tot snel!

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Als je wilt dat je contract verlengd wordt is het ook beter om je leerlingen niet als vrienden toe te voegen (zie artikel). Dit vind ik nu net wel té extreem.

    http://www.zdnet.be/news/107085/juf-ontslagen-na-gesprekjes-op-netlog/

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Begrijpelijk dat leerkrachten meer duidelijkheid vragen rond het gebruik van sociale netwerksites (in de school) en de relatie leerkracht-leerling hierbij. Volgens mij moet iedere school richtlijnen noteren over deze aspecten in het schoolprogramma of reglement, indien dit nog niet gebeurd is.

    In het artikel en de reacties hierboven staan enkele ‘heldere’ bedenkingen en opmerkingen waar ik me bij aansluit.
    - Bij heel wat leerlingen en ook volwassen gebruikers is het inderdaad een competitie geworden om zoveel mogelijk virtuele vrienden op Facebook te hebben. Deze invalshoek kan zeker gebruikt worden in een les cultuurwetenschappen of communicatie waarin de leerlingen bewust worden gemaakt van deze tendens en hierover gaan reflecteren: doen zij hier aan mee? Waarom wel of niet? Hoe kunnen ze hiermee omspringen op een ‘gezonde’ manier?
    - Sommige leerkrachten hanteren een systeem van ‘vrienden worden met leerlingen, als die leerlingen afgestudeerd zijn en de school verlaten’. Net als Alix vind ik dit een vreemde situatie. Tenzij je naast het virtuele contact, oud-leerlingen regelmatig terugziet, dan is een facebook-vriendschap te begrijpen.

    Ik ben nieuwsgierig naar het verloop van deze ‘problematiek’ in de praktijk: zal ik als stagiaire in het 2e semester te maken krijgen met vriendschapsverzoeken van leerlingen op Facebook? Eén ding is zeker.... net als mijn voorgangers hierboven zal ik deze verzoeken van leerlingen niet aanvaarden (moesten die er zijn).

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Ook ik denk dat het nodig is dat er meer duidelijkheid komt rond het gebruik van sociale netwerksites in schoolverband. Aansluitend bij deze discussie kwam ik nog een artikel tegen op de website van Klasse voor Leraren dat een ander aspect van deze zaak behandelt. Onder de titel ‘Wordt jouw school belaagd op Facebook?’ houdt Klasse een onderzoek naar negatieve ervaringen met sociale media op school. Centraal probleem is het ‘cyberbaiting’ waarbij leerlingen leraren uitdagen in de klas, de reactie van de leerkracht opnemen met hun mobiele telefoon en deze vervolgens delen op sociale netwerken om zo hun leraar voor schut te zetten.

    Ook al ben je als leraar niet bevriend met je leerlingen, je kan toch onder zware druk komen te staan als je leerlingen bezwarend materiaal zonder je medeweten op het internet plaatsen. Moeten daarom alle gsm’s, iPods, tablets … van school geweerd worden? Dat lijkt me dan weer een overdreven en slechte reactie. Wel is een goed en duidelijk beleid in verband met nieuwe media op school nodig! Zowel leerlingen als leerkrachten moeten weten wat mag en waar de grenzen liggen. Natuurlijk is het nog een heel andere zaak om deze grenzen vast te leggen…

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Deze reactie is verwijderd door de auteur.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Volledig akkoord met de reactie van Geert Clijmans hierboven met betrekking tot het overaanbod aan sociale media.

    Zie ook mijn reactie op de post over "TWITTER" (22/12) van Geert Thielemans

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Is wel een interessant onderwerp.
    Je kan het niet verbieden aan een leerkracht om leerlingen op facebook toe te voegen, ik denk bv. aan een leerling die wat extra begeleiding nodig heeft, dan kan zoiets als facebook mess wel handig zijn. Ook op het gebied van 'blootgeven', dat bepaal je natuurlijk zelf, hoeveel informatie je zelf wil delen met de wereld. Maar ik denk, in het algemeen, dat het inderdaad gewoon het verstandigste is als leerkracht om een bepaalde afstand te bewaren met je leerlingen, en ze dus niet toe te voegen op facebook e.d.

    BeantwoordenVerwijderen