I, Robot? No! Zora, Robot.

U zei… Technologie?

Een technologisch brein, het is niet iedereen gegeven. Wat jullie namelijk moeten weten, is dat ik niet mee ben met de trends van deze tijd, althans op vlak van technologie. Ik bezit immers geen smartphone of andere hebbedingetjes. Een computer bijvoorbeeld dient voor mij om informatie op te zoeken en dit alles in een mooi jasje te gieten. En toch ben ik van mening dat technologie in het onderwijs deze kan vooruit helpen, al moet ik mezelf daarvoor eerst bijscholen.

 

 

Zora, een vat vol technologische verrassingen!

 

In juni 2012 ben ik afgestudeerd als kinesitherapeute aan de Vrije Universiteit Brussel. Nu een kleine 3 jaar later zit ik weer op de schoolbanken, ditmaal voor de lerarenopleiding. Door mijn werk als kinesitherapeute ben ik op zondag 15 maart, in kader van Dag van de Zorg, in contact gekomen met Zora. Zora is een zorgrobot die sinds kort patiënten helpt revalideren in het revalidatieziekenhuis Inkendaal, beter bekend als De Bijtjes in Vlezenbeek. Collega-kinesitherapeute Hilde Vandenplas vertelt het volgende: “Het was de directie die vond dat we mee moesten met de tijd en personeelsleden vroegen om Zora als een soort mama te adopteren. Ik heb dat gedaan omdat ik denk dat Zora een meerwaarde kan betekenen in de zorg. Zora kan mensen activeren, in de ouderenzorg kan ze mensen laten bewegen en ook een rol spelen tegen vereenzaming. Zora wordt in Inkendaal ook gebruikt bij kinderen. Zo merken we dat kinderen met autisme vaak wel reageren op Zora en niet op mensen.” Dit stemde me aan het denken. Is het mogelijk om Zora te betrekken in het onderwijs, met name voor bijzondere doelgroepen zoals autisme spectrum stoornissen (ASS)?

 

 

 

Autisme, je kunt er niets aan doen, maar er wel iets mee doen

 

Autisme is een aangeboren pervasieve ontwikkelingsstoornis die zich kenmerkt door beperkingen op het gebied van sociale interactie en (non-)verbale communicatie en door een beperkt, repetitief of stereotiep gedragspatroon (site Wikipedia). We kunnen dus stellen dat autisme het gevolg is van een stoornis in de hersenen waardoor deze personen informatie op een andere manier verwerken dan de doorsnee mens. Ze hebben het moeilijk om verder te kijken dan de letterlijke werkelijkheid. Mensen met autisme hebben een voorkeur voor details en vinden het moeilijk om verschillende stukjes waarneming aan elkaar te knopen en het geheel te overzien (brochure K.I. Spermalie). Problemen met omgaan met anderen en problemen met communicatie behoort tot de kern van de zaak bij mensen met autisme. Hoe kunnen we deze leerlingen beter integreren in het onderwijs? Hoe pakken we dit aan? Alweer komt technologie om het hoekje piepen met een innovatief antwoord.

 

 

 

Literatuuronderzoek “autisme en robots”

 

In een eerste recent onderzoek van Costescu et al. (2014) ging men de rol van een robotspeeltje genaamd Keepon onderzoeken aan de hand van een cognitieve taak. Ze maken hierbij de vergelijking tussen kinderen met ASS en met normaal ontwikkelende kinderen. De studie bestaat uit 2 interventies: één met robotinteractie en één met menselijk contact waarbij de leertaak plaats vond. Uit de resultaten blijkt dat kinderen met ASS meer inzet vertoonden en meer plezier leken te hebben bij de taak wanneer er een interactie was met de robot. Er is echter geen verschil gevonden in leerresultaat wanneer men beide interventies vergeleek.

 

Er zijn verschillende studies die het effect van een “robotinterventie” inzake communicatie en omgang met anderen onderzocht hebben. Zo ondervonden Kim et al. (2013) dat kinderen met ASS spelend met een dinosaurus robot meer communiceerden dan zonder het speeltje. Uit resultaten van Huskens et al. (2013) blijkt dat een interventie met robots even efficiënt is als een interventie met mensen inzake het motiveren voor het beantwoorden van vragen. Lee et al. (2012) bestudeerden eveneens het sociale gedrag van kinderen met ASS en robotinteractie. In een eerste studie gaat het over robots met een “gezicht”, maar die niet konden praten. In een tweede studie kon de robot wel overgaan tot verbale communicatie. In de eerste studie draagt de robot bij tot sociale vaardigheden en gezichtsexpressie. In de tweede studie reageren de kinderen met ASS nog beter op de pratende robot, die hen verbaal enkele taken meegeeft en deze stimuleert van uit te voeren.

 

 

 

Conclusie

 

Robotspeeltjes kunnen kinderen met speciale noden (ASS) helpen om hun sociale vaardigheden te verbeteren en nieuwe vaardigheden te leren en ontdekken. Robots hebben namelijk enkele karakteristieken die het interessant maken om met hen te werken. Ze vertonen voorspelbaar gedrag, de situaties die ze creëren zijn gecontroleerd en ze communiceren op een eenvoudige, simpele manier (Aresti-Bartolome & Garcia-Zapirain, 2014).

 

De oplossing lijkt simpel: robots zoals Zora kunnen het werk van de leerkracht vergemakkelijken. Met het M-decreet in ons achterhoofd, is zo’n klas een heterogene groep waarbij elke leerling zijn eigen specifieke noden en behoeften heeft. Zora kan een deel van de werklast van leerkrachten overnemen waardoor er individueel meer tijd kan worden gespendeerd aan een leerling met speciale noden, zoals een kind met ASS. Differentiatie, daar draait het allemaal om. Mooi opgelost dankzij zo’n robot. Uiteraard is er een keerzijde aan deze medaille. Hoe zit het met het kostplaatje? Ik kan me voorstellen dat deze snufjes bakken vol geld kosten. De meeste scholen hebben soms geen budget voor een smartboard of een degelijk computerlokaal, laat staan voor een dergelijk robot. Daarnaast blijf ik septisch om het feit dat zo’n robot een computer is, het bezit geen emoties. Ik denk dat je als goede leerkracht oog moet hebben voor onder meer kinderen met ASS en dat je met een geschikte opleiding, training en nodige aandachtspunten ook kans maakt op succes.

 

Moraal van het verhaal: niets boven de warmte en echtheid van een mens die je als leerkracht volop kan benutten!

 

 

Bronnen

 

Aresti-Bartolome, N., & Garcia-Zapirain, B. (2014). Technologies as Support Tools for Persons with Autistic Spectrum Disorder: A Systematic Review. International Journal of Environmental Research and Public Health, 11(8), 7767-7802.

 

Costescu, C.A., Vanderborght, B., David, D.O. (2014). Reversal Learning Task in Children with Autism Spectrum Disorder: A Robot-Based Approach. Journal of Autism and Developmental Disorders.

 

Huskens, B., Verschuur, R., Gillesen, J., Didden, R., Barakova, E. (2013). Promoting question-asking in school-aged children with autism spectrum disorders: effectiveness of a robot intervention compared to a human-trainer intervention. Developmental Neurorehabilitation, 16(5), 345-56.

 

Kim, E.S., Berkovits, L.D., Bernier, E.P., Leyzberg, D., Shic, F., Paul, R., Scassellati, B. (2013). Social robots as embedded reinforcers of social behavior with children with autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 43(5), 1038-49.

 

Lee, J., Takehashi, H., Nagai, C., Obinata, G., Stefanov, D. (2012). Which Robot Features Can Stimulate Better Responses from Children with Autism in Robot-Assisted Therapy? International Journal of Advanced Robotic Systems, 9.

 

http://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20150313_01578117

 

http://nl.wikipedia.org/wiki/Autisme

 

http://www.cove.be/info/fichesleerstoornissen/GON%20Brochure%20gastschool%20ASS.pdf