woensdag 1 april 2015

Kinderen zonder hersens? Digitale kinderboeken en -apps

Ook kleuters moeten eraan geloven... De opkomst van technologie doet zich ook voor in de vorm van (online) kinderboeken en -apps. Via een (enhanced) e-book krijgen de kinderen krijgen de mogelijkheid om hun favoriete boekjes online te laten voorlezen door de tablet of hun ouders. Nieuwe boekenapps voorzien spelletjes om hun taal en woordenschat te vergroten. In deze paper wordt er onderzoek gedaan, via interviews, observaties en enquêtes, naar digitaal lezen en leren bij kinderen thuis en op school. Ook wordt er ingegaan op voorlopers van de apps, zoals Fundels, die via de technologie Lighthouse, geprojecteerd kunnen worden op de vloer. Zo kunnen meerdere kinderen interageren met elkaar en de app. De conclusie van het onderzoek wordt onderzocht via de geanimeerde app De schoenen van de zeemeermin, waaruit de effectiviteit blijkt.

Er bestaan veel soorten bezigheidstherapieën voor de kleuters van druk bezette ouders. Een leerrijke voorleesapp is zeker één van de beste uit de 21ste eeuw. Uit dit onderzoek blijkt dat voorleesapps creativiteit stimuleren. Studenten die hun creativiteit gebruiken, ontwikkelen bovendien hun leercapaciteiten (Jeffrey en Craft, 2004). 


Het is dan ook fantastisch dat er een app werd gecreëerd waar er zelfs geen ouder of leerkracht aanwezig moet zijn om de creativiteit te stimuleren. De apps kunnen een individueler traject uitstippelen. Voor kleuters is het is eenvoudig, want er is geen computermuis. Bovendien zijn er verschillende niveaus zodat geëvolueerde lezertjes reeds zelf kunnen proberen voor te lezen. Uit het onderzoek blijkt ook dat kinderen met taalachterstand de verhaallijn beter kunnen volgen en de taal beter begrijpen. Bij elk kind is er op die manier sprake van woordenschatontwikkeling, en ze hebben het niet eens door!

Ook het gebruik van animatie- en geluidseffecten kan als een pluspunt gezien worden, maar natuurlijk ook als een minpunt. De animatie kan afleiden. Wel voelen de  kids zich meer betrokken en het wordt meer een spelletje... Hoewel dit laatste natuurlijk ook als een nadeel kan worden ervaren voor de leraar. Is school wel een spelletje? Dat hangt af van jouw wereldbeeld. Ik echter, vind dat leren gepaard moet gaan met zich amuseren. Op die manier wordt de leerstof sneller opgenomen en is de leerling meer gefocust op de inhoud. Bovendien is een app goedkoper dan een boek, zowel voor leerling als voor leerkracht. Dan spreken we natuurlijk niet over de prijs van een tablet.

Een nadeel is dat de leerkracht het blijkbaar moeilijk vind om grotere groepen met de app te laten werken. Een oplossing is het leeshoekje veranderen in een digitaal leeshoekje. De kinderen leren omgaan met technologie, stimuleren hun cognitieve connectie en hebben meestal ook meer keuze uit verschillende apps en verhalen. Ook zou de leerkracht gebruik kunnen maken van de app Lighthouse, dewelke ervoor zorgt dat geanimeerde verhalen e.d. geprojecteerd kunnen worden op de vloer. Net als bij een smartboard, kunnen de kinderen dan met stiften antwoorden aanduiden of pagina's omslaan, ...

Uit het onderzoek blijkt de leerzame werking van verhaalapps, zowel voor ouders thuis als in de klas. Het zou volgens mij goed zijn om als leerdoel 'gematigd kunnen omgaan met de tablet en/of computer' te stellen. Zijn schermpje niet verslavend voor de kinderen? En is de straling van de WIFI niet schadelijk voor de hersentjes van de nog niet volledig ontwikkelde kinderen? 

"I fear the day when the technology overlaps with our humanity. The world will only have a generation of idiots."
 Anoniem





 - Droeshout, L. (2014). Van Alice naar App, een onderzoek naar het aanbod, het effect en het belang van kinderboekenapps bij vijfjarigen. Geraadpleegd op 30 maart, 2015, op http://www.scriptiebank.be/scriptie/van-alice-naar-app-een-onderzoek-naar-het-aanbod-het-effect-en-het-belang-van-kinderboekena.

-Jeffrey, B., Craft, A. (2004). Teaching creatively and teaching for creativity: distinctions and relationships. Educational Studies. Geraadpleegd op 30 maart 2015, op http://oro.open.ac.uk/425/2/CT-TFC-Final-Ed_Studies.pdf.

5 opmerkingen:

  1. Beste,

    Ik persoonlijk vindt het een zeer interessant artikel omdat dit nogmaals aangeeft hoe snel kinderen weg zijn met iets. Toch had ik graag nog wat meer jouw kant van het verhaal gehoord. Denk je dat dit haalbaar is in het huidige onderwijs? Denk je dat de leerkrachten hiervoor voldoende scholing gehad hebben? Wat met het gebruik van tablets thuis? Worden ouders verplicht dit aan te kopen? En hoe zie jij dit alles evolueren naar de toekomst toe?

    Alvast bedankt!
    Groetjes,
    Bo

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Dag Bo,

    Leuk om te zien dat je gereageerd hebt op mijn artikel.
    Ik denk dat de apps zeer effectief kunnen werken omdat het een 'spelletje' is en de leerling zo sneller leert. Ik ben pro, maar zoals de titel laat uitschijnen heb ik mijn twijfels. Bij apps is alles meestal al voorgeprogrammeerd waardoor het denkproces verloren gaat. Ook de creativiteit wordt volgens mij onderdrukt.

    Het is zeker mogelijk om zo'n hoekje te maken met een tablet op school, waar iedereen er gebruik kan van maken. Toch ben ik tegen veralgemenisering en constant gebruik, aangezien de mogelijke schadelijke verslavende en kwetsende effecten voor de ogen.

    Leerkrachten hebben hier zeker onvoldoende scholing en daarvoor zullen niet alleen de mindset van de leerkrachten, maar ook die van de society moeten veranderen. Men zal namelijk alleen willen bijleren als de taak wat men uitvoert vol passie wordt volbracht. Leraren die niet gemotiveerd zijn, een te lage functie hebben, niet worden uitgedaagd, zullen waarschijnlijk ook niet willen bijleren.

    Ouders zullen volgens mij niet verplicht worden dit te kopen de komende 15 jaar.

    Mijn evolutieperspectief:
    Ik hoop dat de negatieve effecten bekend raken en de impact op de verspilling van tablets worden ingezien. De realiteit kan ik niet voorspellen, maar ik visualiseer graag een maatschappij waar balans is tussen geest en lichaam. Er wordt volgens mij teveel gedacht in de westerse maatschappij en ik zou liever meer lichamelijk bewustwording zien, en zo ook meer beweging in de geest. Ik hoop ook op thuisonderwijs, van zodra iedereen een basisinkomen heeft en niet meer verplicht moet gaan werken.

    Dit tekstje is kort mijn aparte mening geuit:)

    Hartelijk bedankt voor je reactie.
    Hopelijk ben je meer voldaan!

    Groetjes,

    Clara

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Dag Clara,

    Net zoals Bo vind ik dat je een erg interessant onderwerp aanhaalt binnen het digitale leren. Alleen misschien om een andere reden dan Bo. Kinderen leren inderdaad snel, niet alleen wanneer het om modern technologieën en snufjes gaat. Hoe jonger kinderen zijn, hoe makkelijker ze talen leren, of hoe eenvoudiger ze een instrument leren bespelen. Op zich is dat niets nieuws.
    Ik heb net zoals jou mijn twijfels over het gebruik van apps en tablets in de klas voor zo’n kleine kinderen.
    Is het nodig om kinderen van vijf jaar reeds op een tablet te laten spelen en werken? Hoe vaak zie je het niet, in restaurants: een jong gezinnetje, een kindje of twee, elk met een eigen tablet of ander technologisch snufje, elk met een eigen game,… en de ouders kunnen gezellig samen kletsen. Misschien ben ik van de oude stempel? Maar ik herinner me dat, toen ik vroeger met mijn drie broers en ouders op restaurant ging, we gewoon met elkaar praatten. Meestal was er wel ergens een balpen die tevoorschijn getoverd werd uit een of andere jaszak, samen met een oud papiertje, zodat we een beetje konden tekenen wanneer het allemaal wat te lang duurden.

    Daarnaast: kinderboeken op een tablet? Ik begrijp, voor volwassenen dat een e-reader handig is om mee te nemen op de trein of wanneer je op vakantie vertrekt. Maar waar gaat het magische heen, om samen onder een dekentje in de zetel, net voor het slapengaan, te worden voorgelezen uit een gewoon papieren kinderboek?

    Ik begrijp dat we moeten mee evolueren met de digitale wereld en ik ben geen tegenstander van het gebruik van tablets en dergelijke in de klas, om oefeningen te maken, of om te leren gebruik maken op een serieuze manier van internet en de hele digitale wereld. Maar moeten kinderboeken op een tablet in de klas gebruikt worden. Moet er een apart hoekje voor tablet-lezertjes zijn?
    Persoonlijk vind ik het heel vervelend om lange teksten van een computerscherm af te lezen. Net zoals gewoon deze blog al: wanneer ik bedacht een reactie te willen schrijven op dit bericht, heb ik afgeprint. Op die manier kan ik eventueel een aantekening maken, iets onderlijnen,… of nog iets extra op te zoeken, zonder dat ik de hele tijd van website naar website moet switchen.

    Dus, wat mij betreft: Tablets kunnen in de klasomgeving zeker gebruikt worden, op verschillende niveaus voor taaloefeningen en dergelijk… Maar laat steeds en boekenhoekje blijven bestaan, waar kinderen, niet gestoord door digitale schermen, gezellig een boekje kunnen lezen of kijken. Of, beter nog, naar een verhaaltje kunnen luisteren, voorgelezen door juf of meester. Laat vijfjarigen vijfjarigen zijn, want ze zullen de rest van hun leven nog genoeg geconfronteerd worden met computerschermen, apps, tablets, smartphones,……

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Beste Clara, Fien en Bo,


    De huidige jeugd groeit op met een enorm arsenaal aan technologie. Deze technologie maken ze zichzelf eigen nog voor ze op de schoolbanken zitten. De jongeren zijn op jonge leeftijd in staat om heel veel ICT-kennis op te nemen. De dag dat ze op de schoolbanken terechtkomen, worden al de technologische hulpmiddelen, die vandaag deel uitmaken van het dagelijks leven, verbannen uit de school. Alle smartphones en sociale media worden taboe. De school doet er alles aan om te vechten tegen de evolutie. Scholen moeten de evolutie mee ondergaan, en de hulpmiddelen die vandaag ter beschikking staan gebruiken binnen het onderwijs. Men onderschat het potentieel van de jongeren. Ze worden buiten de school veel geconfronteerd met een groot arsenaal aan kennis. Kinderen zijn in staat om deze kennis individueel op te nemen. Ze maken zich nieuwe technologieën eigen zonder enige hulp van buitenaf. Door het ontstaan van smsen en sociale media hebben jongeren hun eigen taalgebruik uitgevonden. Een gegeven op Twitter plaatsten in 140 tekens is een gave op zich. Een verstaanbaar berichtje versturen met emoticons en afkortingen wordt alledaags. Men kan op de schrijfstijl van de jongeren heel veel kritiek hebben. Positief daarentegen is dat jongeren makkelijker de essentie van de zaak inzien. Snelle conversaties kunnen jongeren alleen maar ten goede komen in het professionele leven. Het onderwijs is er steeds op uit om de interesses, de leefwereld, de cultuur van de jongeren op een tweede plaats te zetten want ze hebben geen waarde in het professionele leven. Men vergeet dat men de leefwereld van jongeren in de goede zin kan gebruiken binnen het onderwijs en in hun verdere leven. Een voorbeeld dat Gerver geeft is het fenomeen gamen, iets dat volledig uit den boze is. Maar recent onderzoek van Futurelab in 2010 heeft aangewezen dat gamen gebruikt kan worden voor een militaire training en zelfs voor medische praktijk. Daarnaast leren jongeren omgaan met risico’s en creëren ze een groter zelfvertrouwen.

    Technologie maakt deel uit van het maatschappelijk bestaan, maak er gebruik van. Kleuters beleven creativiteit als geen ander. Via het gebruik van tablets en computers wordt hun creativiteit naar een hoger niveau gedreven.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, leren volwassenen gemiddeld sneller een taal van kinderen. Een van de redenen is dat volwassenen een veel grotere context hebben om veel meer verbanden te leggen (tussen spelling en klanken bijvoorbeeld), gewoon omdat ze al langer op de wereld zijn. Om een concreet voorbeeld te geven: als je het woord 'hond' moet leren dan heb je als volwassene al duizenden ervaringen opgedaan waarlangs het woord 'hond' je brein is binnengekomen en dus bevat die 'hond' een deeltje van elk ehond die je ooit hebt gezien of gehoord of waarover je hebt gelezen'.

    BeantwoordenVerwijderen