dinsdag 7 april 2015

Robotica in het onderwijs: leren met en door robots


Inleiding


De wereld van de informatica zit verweven in ons alledaags leven onder allerhande vormen. Velen van ons zouden verloren zijn zonder onze technologische hulpmiddelen. Naast de technologie die de kinderen thuis reeds leerden kennen, krijgen kinderen van de lagere school nu ook de kans om kennis te maken met de techniek van robots dankzij de robot koffer.


Initiatiefnemer Kris Geelen is ICT-coördinator en stond zelf ooit nog als kleuterleider voor de klas. Hij maakte toen ook al gebruik van robots in de klas om zo het enthousiasme en de interesse van de leerlingen te prikkelen. Zo gebruikte hij bijvoorbeeld in de les gymnastiek gebruik van een robot om de turnoefeningen te demonstreren.

Het robotica project werd opgestart door ICT-team van het Stedelijk Basisonderwijs Antwerpen. De bedoeling van de robot koffer is om techniek en wetenschap op laagdrempelige wijze te introduceren in het lager onderwijs en de interesse van de leerlingen aan te wakkeren. Klassen krijgen de kans om de koffer uit te lenen voor 2 weken. Hij bevat niet alleen robots van verschillende moeilijkheidsgraden, maar ook lesfiches, lesvoorbereidingen en handleidingen. De lespakketten zijn bewust uitgekozen en leunen aan bij de dagdagelijkse realiteit. Ook laptops en tablets die nodig zijn om de robots te kunnen besturen en programmeren worden inbegrepen bij het uitleenpakket. De robots variëren naar gelang de verschillende moeilijkheidsgraden van simpele robots die kunnen worden bestuurd met een tablet, tot meer geavanceerde robots waarbij de kinderen zelf leren programmeren.

“Het maakt leren niet alleen leuker, we willen ook anticiperen op het onderwijs en de wereld van morgen.” (bron: www.stedelijkonderwijs.be) 

“We kozen specifiek voor deze nieuwe technologie, omdat we sterk geloven dat robotica in de toekomst aan belang zal winnen. We zien overigens dat bedrijven als Google er sterk in investeren. Een fijne ervaring met de robots in de klas moet de leerlingen ook warm maken voor meer techniek en wetenschap in hun latere studiekeuze, zegt Kristof Gielis, projectmedewerker.” (bron: www.stedelijkonderwijs.be)

Hoe het in zijn werk gaat


1. Scratch parcours met pijltjes programmeren
     Een voorbeeld over hoe een Scratch-programma werkt waarbij je een sprite met de 
     pijltjes van je toetsenbord bedient.


2. Dirigentje met Robobuilder
     Hier zie je hoe je bijvoorbeeld dirigentje kan spelen met Robobuilder 5720T.



3. Sphero 2.0 legt pad af
     De Sphero 2.0 legt een in "Draw & Drive" getekend pad af.

4. Robobuilder stempelen
     In dit filmpje kun je inspiratie opdoen om creatief met Robobuilder 5720T aan 
     de slag te gaan.


Andere gelijkaardige projecten


Het robotica project van het Stedelijk Basisonderwijs Antwerpen is geen unicum. Er zijn veel soortgelijke initiatieven die robots introduceren in het onderwijs, zowel in België en Nederland als in verschillende andere Europese landen. Robots worden niet enkel gebruikt om de leerlingen zelf te laten kennismaken met techniek door hen te leren om de robots zelf te besturen en programmeren. Maar zo zien we dat robots ook worden ingezet bij het lesgeven als leermiddel, als “onderwijsrobots” dus. Zo wordt de NAO, een humanoïde robot die overigens ook beschikbaar is via het robotica project, in een onderzoek van Hogeschool de Kempel uit Helmond (Nederland) gebruikt in een poging om de leerprestaties van kinderen in het basisonderwijs te verhogen.


Persoonlijke reflectie


Van robot grasmaaiers en stofzuigers tot smartphones en tablets, in de wereld van 2015 is technologie alomtegenwoordig en dat weerspiegelt zich dan ook in de verschillende generaties van onze maatschappij. Terwijl veel senioren nog steeds “sukkelen” met gebruiken van een gsm, die ondertussen reeds een dikke dertig jaar geleden werd geïntroduceerd, leren jonge kinderen al spelenderwijs de nieuwste technologische snufjes gebruiken. Dit fenomeen zie ik ook in mijn eigen familie. Zo krijg ik van mijn grootmoeder al eens af en toe per ongeluk een leeg tekstbericht toegestuurd of een ongewilde voicemail met enkel geroezemoes op de achtergrond, terwijl mijn neefje van amper 20 maanden reeds zelf de tablet kan aanzetten en zonder problemen een filmpje op YouTube kan afspelen. Is het filmpje gedaan dan scrolt hij moeiteloos door de verschillende suggesties, op zoek naar een nieuw filmpje. 

Ook al kinderen tegenwoordig steeds jonger leren omgaan met technologie, blijf ik toch een grote voorstander van projecten zoals deze robot koffer. Op deze manier krijgen ze de kans om kennis te maken met een andere vorm van technologie, die toch nog steeds verschillend is van de dagdagelijkse toestellen zoals smartphones en tablets. Ze leren spelenderwijs hoe de techniek in elkaar zit. Tenslotte zullen zij in de toekomst, in zowel hun persoonlijke als professionele leefomgeving, sowieso te maken krijgen met dergelijke vormen van techniek. En zoals het spreekwoord het zo mooi zegt: “jong geleerd is oud gedaan!”. Uit onderzoek is dan ook gebleken dat leerlingen die geïntroduceerd worden tot robotica in het onderwijs significant kennis behouden over de inhoud, het proces en het gereedschap waarmee ze te maken kregen (Cejka E., 2006). 

Echter heb ik wel een beetje mijn twijfels bij de financiële haalbaarheid van het robotica project uit Antwerpen. Volgens de online informatie zijn er momenteel 4 koffers beschikbaar. Elke koffer kost ongeveer zo’n 1500 euro en de NAO, het pronkstuk van dit project en de grootste en meest geavanceerde robot, meer dan 10 000 euro.


Referenties




Janka, Pekárová. "Using a programmable toy at preschool age: Why and how."Teaching with robotics: didactic approaches and experiences. Workshop of International Conference on Simulation, Modeling and Programming Autonomous Robots (SIMPAR 2008). 2008. 

Cejka, Erin, Chris Rogers, and Merredith Portsmore. "Kindergarten robotics: Using robotics to motivate math, science, and engineering literacy in elementary school." International Journal of Engineering Education 22.4 (2006): 711.

3 opmerkingen:

  1. Beste Laurie,

    Dank voor jouw bijdrage - je bent terecht kritisch over de financiële haalbaarheid van het project, zeker in deze tijden van besparingen...

    Bij het lezen van jouw bijdrage, vroeg ik me af of het een wezenlijk verschil maakt voor de leerlingen of de robot een "humanoïde" is of niet.

    Indien dit geen verschil maakt, zijn er goedkopere alternatieven op de markt (zie ook http://onderwijs-technologie.blogspot.be/2015/03/aerobot-introduction-to-new-low-cost.html ) - waarmee misschien dezelfde leerwinst kan worden geboekt?

    Met vriendelijke groeten,

    Jeroen De Schryver

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Dag Laurie,

    Jouw bijdrage over het gebruik van robots in het onderwijs sprak mij direct aan, maar na het lezen van de bespreking blijf ik toch een beetje op mijn honger zitten over wat nu de werkelijke bijdrage is van deze humanoïde robots.
    Er staat wel in de bespreking dat leerlingen op een spelende wijze leren hoe techniek in elkaar zit, maar ik stel me de vraag, of deze dure middelen meer effectief zijn dan gewoon onderwijs (neem bijvoorbeeld het filmpje waar de robot de turnoefeningen voordoet. Kan de robot dat dan beter voordoen dan een turnleraar…?
    Ik denk dat de belangrijkste bijdrage van humanoïde robots aan leerlingen voornamelijk is dat leerlingen geïnteresseerd geraken in techniek en dat ze daardoor later inderdaad gemakkelijker de stap zetten naar wetenschappelijke en technische richtingen.

    Vriendelijke groeten,
    Griet Beldé

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Beste,
    Ik moedig eveneens het doel aan die uw artikel en reflectie beschrijven. Om de interesse van leerlingen op spelenderwijze aan te wakkeren voor robotica is een zeer positief gegeven. Zo leren kinderen van jongs af aan programmeren of deze te gebruiken.
    Toch is naast de financiële bemerking nog een andere. De snelheid van een evolutie laat vaak de ethiek links liggen in de samenleving. Wordt er dan gewaakt over de ethische aspecten van robotica in het onderwijs? En worden jongeren voorbereid om op een ethische wijze om te gaan met deze robotica technologie?
    Deze vragen komen vooral vanuit het aspect dat humanoïde robotica op de voorgrond treden. De NAO robot is hiervan een voorbeeld maar is op een kindvriendelijke manier gefabriceerd. Hoe ver kunnen wij gaan om van robots humane evenbeelden te vormen?
    Waar trekken we grenzen voor robotica in het onderwijs? Zijn zij enkel leermiddelen of dienen zij als extra hulpmiddel bij het lesgeven? In dit laatste aspect kunnen we ons afvragen waar het eindpunt is van deze technologie in het onderwijs. Heeft zij tot doel om de vorm van educatie te veranderen of blijft zij enkel een leermiddel of hulpmiddel?
    Er moet grote aandacht geschonken worden wie de controle behoudt over de robot. Eveneens over de gevolgen van robotica die gecreëerd worden om zelfstandig en onafhankelijk te functioneren en interageren met de mens. Waar ligt de verantwoordelijkheid voor diegene zijn acties dan?
    Met vriendelijke groeten,
    Jon

    BeantwoordenVerwijderen