woensdag 1 april 2015

"Tablet of geen tablet": de keuzes van het onderwijs in een technologisch tijdperk

"Tablet of geen tablet": de keuzes van het onderwijs in een technologisch tijdperk

Samenvatting

Het integreren van nieuwe technologieën in een klassikale context is iets wat onvermijdelijk lijkt. Denk maar aan de eerste leerlingen die het voorrecht genoten om een rekenmachine te gebruiken in de klas. Tijdens de jaren '90 en de vroege jaren 2000 maakte ook de computer zijn opwachting in klaslokalen en het curriculum. In 2015 is de computer een standaard meubelstuk in elk klaslokaal.  Enkele jaren geleden werd de tablet als nieuw medium geïntroduceerd op de markt. Hoe lang duurt het nog voor ook dit een courant object wordt in elk klaslokaal?
Het artikel "Tablet of geen tablet" stelt dat het zeker geen vaststaand feit is dat de tablet op de schoolbanken standaard zal worden gebruikt. Er zijn effectief heel wat scholen in Nederland (het is een Nederlands artikel) die tablets beginnen aanschaffen; die blijken nuttig te zijn voor, bijvoorbeeld, het vreemdetalenonderwijs. Om Frans, Engels, Duits of Spaans te leren, bestaan er allerlei leuke apps waarmee de studenten op eigen tempo vorderingen kunnen boeken. Als het voor de ene leerling een stuk vlotter gaat dan voor de andere, kan de leraar hier ook op inspelen door hem of haar oefeningen te laten doen op een hoger niveau, of door andere apps aan te bieden. Op deze manier kan de tablet tegemoet komen aan de grote nood aan differentiatie in het klaslokaal. Daarnaast kiezen scholen voor tablets omdat zij "handzamer zijn, een betere leesbaarheid bieden, een langere batterijduur hebben en snel opstarten". (Peterink, 21)
Ondanks deze voordelen hebben ook veel Nederlandse scholen een afwachtende houding ten opzichte van deze ontwikkelingen. De discussie gaat gepaard met fundamentele verschillen in onderwijsvisie; uit ervaring blijkt dat het gebruik eerder geassocieerd wordt met het "consumeren" van onderwijs, en de computer of de laptop met het "produceren". De computer zou nog steeds iets toegankelijker zijn om teksten te schrijven, en zelfstandig te werken aan taken e.d., omwille van het feit dat ze een toetsenbord hebben, terwijl op een tablet alles wat vereenvoudigd wordt. De keuze voor computer, dan wel voor tablet haakt dus in op een bredere discussie over onderwijsopvattingen; willen wij dat onze leerlingen alles eerder receptief in zich opnemen, of willen wij de leerlingen liever zelf aan de slag laten gaan?

Reflectie

De introductie van tablets op de schoolbanken lijkt mij een logische evolutie. Enkele jaren geleden hoorden we al berichten van scholen die hun leerlingen laptops aanboden, waardoor boeken en papieren al sterk naar de achtergrond werden geduwd. Ook het succes van online-leerplatformen zoals SmartSchool doen een beroep op de computervaardigheden van de leerlingen. Bovendien leidt een onderwijsvorm die beroept op een intensief gebruik van computers en laptops de leerlingen voor op het professionele leven, waarin de computer haast niet meer weg te denken is. Op zich vind ik het dus zeker logisch dat de computer een centrale plaats is gaan innemen in het schoolse curriculum.
Daarom plaats ikzelf wat vraagtekens bij wat de rol van de tablet zou kunnen zijn. Akkoord, er zijn apps die het leren kunnen stimuleren. Maar dat kan uiteraard ook gezegd worden van het onvoorstelbaar grote gamma aan schoolse computerprogramma's. Een tablet lijkt mij minder gebruiksvriendelijk dan een computer, of toch in de vorm zoals tablets vandaag de dag bestaan - er kan natuurlijk nog veel gebeuren. Een computer kan alles wat een tablet ook kan, en is - in mijn ogen althans -  gebruiksvriendelijker. Persoonlijk vind ik het ontbreken van een klavier bij de tablet een grote handicap van het medium. Bovendien heeft de computer nu al zo'n centrale rol verworven in de schoolse context, dat ik het mij moeilijk kan voorstellen dat de tablet deze rol ooit zou usurperen. 
Ik kan mij vinden in de tweedeling die het artikel "Tablet of geen tablet" maakt, wanneer het stelt dat tablets zich eerder lenen tot het consumeren van onderwijs, terwijl computers en laptops zich eerder richten tot het produceren ervan. De tablet is - dit is een puur subjectief aanvoelen van mij - in mijn ogen wat minder "professioneel". Ik geef het medium al snel de connotatie van "spelletjes en Candy-Crushen" mee. Uiteraard wéét ik dat een tablet véél maar aan kan dan dit louter amusement, maar het is gewoon de indruk, het gevoel dat het medium bij mij oproept. 
Met de computer daarentegen, heb ik die perceptie minder. Allicht is dit deels omdat ikzelf meer vertrouwd ben met dit medium, en zeker in een schoolse context. Zelf heb ik al een massa aan ervaringen waarop de computer mij van dienst is geweest tijdens mijn opleiding; het opzoeken van informatie op het internet, het schrijven van teksten, het maken van presentaties, het monteren van filmpjes, het ordenen van allerlei gegevens in een spreadsheet, ... Allerlei zaken die ik perfect haalbaar vind met de computer. Ik geloof best dat dit allemaal ook perfect te bolwerken valt met een tablet, maar opnieuw: dat is niet het eerste waar ik aan denk. Aan de computer wel. 
De voorbije jaren heeft de computer zich onmisbaar gemaakt in het dagelijks leven, het bedrijfsleven en de schoolse context. Maar ik vind het wel goed zo; ik vind de computer wel een toffe. Hij mag blijven. 

Referentie

Peterink, S. (2014). Tablet of geen tablet? inDruk 4 (1) p. 21-23. Geraadpleegd op 1 april,  2015 via http://www.kennisnet.nl/fileadmin/contentelementen/kennisnet/InDruk/zomer2014/inDruk_12014_05-tablets.pdf.


2 opmerkingen:

  1. Beste Klaas,

    Hoewel je in het begin van je reflectie aangeeft dat de introductie van tablets op school een logisch gevolg is van de huidige evolutie, geef je aan dat je voorkeur eerder gaat naar het gebruik van computers en niet zozeer naar het gebruik van tablets. Ik vind het jammer hierop niet dieper bent ingegaan. Ik had namelijk heel graag geweten waarom je deze keuze maakte en in dat opzicht ben ik wat op mijn honger blijven zitten. Je huidige mening is namelijk eerder gebaseerd op assumpties en niet zozeer onderbouwd. Ik denk daarnaast ook aan alle voor- en nadelen die je had kunnen opsommen om hierover een oordeel te vellen. Ik begrijp zeker en vast wat je wil zeggen, maar was gewoon heel nieuwsgierig naar jouw beweegredenen.
    In mijn ogen lijkt de introductie van de tablet inderdaad een logische evolutie. Het is namelijk zo dat het gebruik van een tablet heel wat voordelen biedt die een gewone computer niet kan bieden. Zo heb je onder andere de bediening, het formaat en het gewicht. Met je vinger kan je namelijk alles bedienen wat er op het scherm verschijnt, het formaat van een tablet is vaak ook wat kleiner dan van een laptop en een tablet weegt minder aangezien er geen keyboard nodig is. Als je deze voordelen binnen de context onderwijs plaatst betekent dit dat de tablet heel gemakkelijk overal mee naartoe gedragen kan worden en gemakkelijk thuis gebruikt kan worden zonder dat dit alles extra gewicht in de boekentas met zich meebrengt.
    Daarnaast wordt in vele scholen het gebruik van de computer beperkt tot de lessen informatica. Dit is het gevolg van het feit dat niet elk klaslokaal over meerdere computers beschikt. De implementatie van het computergebruik tijdens de gewone lessen wordt daardoor erg bemoeilijkt. Dit in tegenstelling tot wanneer leerlingen via een bepaalde regeling met de school een tablet kunnen aanschaffen en deze kunnen meenemen naar de verschillende lessen. Op deze manier is het wel mogelijk het informaticagebruik te stimuleren en optimaliseren tijdens de lessen. Daarnaast is het ook mogelijk om de tablet als e-reader te gebruiken waarop e-books gelezen kunnen worden. Het grote voordeel binnen het onderwijs is dat de drempel om kinderen tot lezen te zetten hierdoor verlaagd wordt.
    Ik kan wel begrijpen dat veel mensen schrik hebben om het gebruik van tablets in het onderwijs te impliceren. Dit omdat men algemeen uitgaat van het principe dat de technologie hierbij slechts een middel moet zijn, en nooit tot het doel verheven mag worden, waarvoor men immers schrik heeft bij de implementatie van tablets.
    Toch ben ik ervan overtuigd dat tablets heel wat meer voordelen kunnen bieden binnen de onderwijscontext in vergelijking met de gewone computer. Evolutie is nu eenmaal een feit in onze huidige ICT-maatschappij.

    Groetjes,
    Bo

    BeantwoordenVerwijderen