Efficiënt online samenwerken en communiceren? Google Drive!

Samenvatting

Ik las een artikel over een onderzoek waarin nagegaan werd na hoe Google Drive ingezet kan worden in het hoger onderwijs om authentiek leren en kritisch denken te versterken [5]. De onderzoekers vertrekken van een sociaal-constructivistische visie op leren in plaats van het onderwijs te zien als een overdracht van kennis. Het onderzoek werd uitgevoerd bij studenten geneeskunde. De studenten kregen een klinische casus aangeboden die ze moesten analyseren en oplossen. Hierbij werd gewerkt met een combinatie van lessen en online communicatie en discussie via Google Drive. Het leerproces werd ondersteund door verschillende begeleiders die deelnamen in klasdiscussies en online discussies en die feedback konden geven aan de studenten. In focusgroepen werden de ervaringen van de studenten bevraagd. Hieruit bleek dat de visie van de studenten op leren veranderd was, ze ervoeren hoe ze actief leerden in plaats van het passief memoriseren van informatie. Daarnaast hadden studenten minder angst om fouten te maken, ze durfden vragen te stellen of opmerkingen te geen zonder schaamte of angst om iets doms te zeggen. Dit laatste hing samen met de ervaring van de studenten dat ook de docent en begeleiders niet alles weten maar ook nog steeds kunnen bijleren, de machtsverhoudingen tussen docent en student verschoof ook gedeeltelijk. Ten slotte steeg het kritisch denken bij de studenten. Tijdens de online discussies deelden studenten hun ideeën en mening en reflecteerden ze ook over de input van anderen (studenten en begeleiders).

Reflectie

Aangezien ik zelf tijdens mijn opleiding gebruik maakte van Google Drive bij groepsopdrachten, vond ik dit een heel interessant artikel. In het onderzoek [5] werd Google Drive op een doordachte manier ingezet en werd gebruik gemaakt van de verschillende functionaliteiten. Hierdoor werden heel positieve resultaten bekomen, zowel voor de docenten als de studenten. Bovendien vind ik het positief dat ze vertrekken van een duidelijke en recente visie op leren, nl. het sociaal-constructivisme, om zo het gebruik van technologie vorm te geven. Naar mijn eigen stage-ervaring wordt technologie in het onderwijs vaak louter ingezet als ondersteuning van het overdragen van informatie (bv: het presenteren van een powerpoint tijdens de les). Hierdoor lopen vele leerkrachten volgens mij een belangrijke kans mis. De nieuwe technologieën bieden vaak vele opties aan, die het leren van de leerlingen kunnen ondersteunen en optimaliseren. Een voorbeeld hiervan zijn de apps van Google die specifiek zijn ingericht voor het onderwijs [2]. Bovendien bestaan er verschillende add-ons voor Google Drive die van nut kunnen zijn bij gebruik in het onderwijs. [1]. Ik denk hierbij bijvoorbeeld aan het gebruik van track-changes zoals die gebruikt kunnen worden bij Microsoft Word. 

Het onderzoek dat ik las werd uitgevoerd in het hoger onderwijs, maar ik denk dat het gebruik van Google Drive ook in het secundair onderwijs zeker van nut kan zijn. Ik verwijs hiervoor als eerste naar de vakoverschrijdende eindtermen (VOET) mbt ICT. In het leerplan van het VVKSO wordt het “online samenwerken” specifiek naar voor geschoven als een leerplandoelstelling [6]. Hiervoor kan Google Drive zeker ingezet worden. De leerlingen kunnen online samen aan een tekst, presentatie, … werken en hierover discussiëren en reflecteren. Ze kunnen daarvoor bijvoorbeeld gebruik maken van de chat-functie maar ook van de commentaren die toegevoegd kunnen worden. Het grote voordeel is volgens mij dat verschillende leerlingen tegelijk aanpassingen kunnen doorvoeren zonder dat daardoor verschillende versies gecreëerd worden. Zo vermijd je dat twee leerlingen samen aan het werk zijn zonder het van elkaar te weten en dat er achteraf werk verloren gaat. Bovendien moeten de leerlingen niet telkens samenkomen om aan een groepstaak te werken. Dit kan vooral handig zijn voor minder mobiele leerlingen of leerlingen die verder weg wonen. Ook als leerkracht biedt dit voordelen. Je kan namelijk gemakkelijker opvolgen hoe de leerlingen een groepsopdracht aanpakken en hoe de taken verdeeld worden. Als ik terugdenk aan mijn eigen schoolloopbaan, herinner ik mij dat bij groepstaken vaak enkele leerlingen actief aan de slag gingen terwijl anderen van op de zijlijn mee genoten van het gedane werk. Via Google Drive kan de leerkracht opvolgen of alle leerlingen hebben bijgedragen tot het eindresultaat (bv: heeft iedereen een nuttige commentaar geplaatst?). Een laatste groot voordeel is dat het gebruik ervan gratis is. Natuurlijk moet nog steeds rekening gehouden worden met de leerlingen die thuis niet over een computer of een internetverbinding beschikken. Aan deze leerlingen kan bijvoorbeeld als oplossing aangeboden worden dat ze gebruik kunnen maken van de computerlokalen op school. Als tweede toepassing van Google Drive denk ik aan de specifieke eindtermen rond onderzoekscompetenties, zoals bijvoorbeeld voor de derde graad humane wetenschappen [4]. Bij het werken rond onderzoekscompetenties kunnen leerlingen bijvoorbeeld aan de slag gaan met concrete problemen  of vragen waarvoor ze een oplossing moeten zoeken aan de hand van literatuur, onderzoek, .... Dit is in zekere zin vergelijkbaar met de opdracht die de studenten kregen in het onderzoek van Rowe, Bozalek en Frantz [5].

Ten slotte heb ik nog enkele bedenkingen bij het gelezen artikel. De eerste bedenking heeft betrekking op het aantal begeleiders dat gebruikt werd. In het artikel wordt niet duidelijk omschreven hoeveel studenten elke begeleider onder zijn/haar hoede had. Het lijkt mij in het secundair onderwijs vaak moeilijker haalbaar om een groepsopdracht door meerdere leerkrachten te laten begeleiden. Wanneer er een groot aantal leerlingen in een klas zitten, is de werkdruk voor de leerkracht hoog als de verschillende groepen intensief begeleiden moeten worden (bv: feedback geven op de vragen of commentaren van de leerlingen). Bij vak- en richtingoverschrijdende projecten kan dit mogelijk wel gemakkelijker gerealiseerd worden. Met deze praktische beperkingen dient rekening gehouden te worden, hoe dan ook betekent dit natuurlijk niet dat er geen oplossingen voor bestaan. Ten tweede, stel ik mij vragen bij de privacy van deze online documenten. Het recente nieuws dat Google e-mails analyseert van gmail-gebruikers [3] wijst erop dat deze bedenking niet geheel onterecht is. Hoe zit het met de privacy van documenten in the cloud? Zeker een vraag waar naar mijn mening moet rekening mee gehouden worden bij gebruik van technologie zoals Google Drive in het onderwijs.

Bronnen

 [1] Davis, V. (2014) 15 Best Google Drive Add-Ons for education. Geraadpleegd op 18/04/2014 via http://www.coolcatteacher.com/best-google-drive-add-ons/

[2] Google Apps for Education (z.d.) Geraadpleegd op 18/04/2014 via http://www.google.be/intx/nl/enterprise/apps/education/

[3] Knack (2014) Google geeft toe dat het uw e-mails scant en analyseert. Geraadpleegd op 18/04/2014 via http://datanews.knack.be/ict/nieuws/google-geeft-toe-dat-het-uw-e-mails-scant-en-analyseert/article-4000596866100.htm#

[4] Onderwijs Vlaanderen (z.d.) Secundair onderwijs - Derde graad ASO - Humane wetenschappen - Specifieke eindtermen. Geraadpleegd op 18/04/2014 via http://www.ond.vlaanderen.be/curriculum/secundair-onderwijs/specifieke-eindtermen-aso/-/humane-wetenschappen/specifieke-eindtermen.htm

 [5] Rowe, M., Bozalek, V., & Frantz, J. (2013) Using google drive to facilitate a blended  approach to authentic learning. British Journal of Educational Technology, 44, 594-606.  Geraadpleegd op 15/04/2014 via http://repository.uwc.ac.za/xmlui/bitstream/handle/10566/652/RoweGoogleDrive2013.pdf?sequence=4

[6] VVKSO (z.d.) Servicedocument VOET voor het vak ICT/Informatica. Geraadpleegd op 18/04/2014 via http://ond.vvkso-ict.com/vvksomainnieuw/voet/servicedocVoet/ServiceDocument%20VOET%20ICT%20Informatica.pdf