DIGITALE MEDIA VERSCHROMPELT GEHEUGEN VAN KLEINE KINDEREN

DIGITALE MEDIA VERSCHROMPELT GEHEUGEN VAN KLEINE KINDEREN

Artikel:

• ·       ‘Een iPad voor kleuters is kindermishandeling’ door Tonie Mudde (21/06/13), De Volkskrant: http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2672/Wetenschap-Gezondheid/article/detail/3462716/2013/06/21/Een-iPad-voor-kleuters-is-kindermishandeling.dhtml
• ·       ‘Computers op school zijn misdadig’ (25/06/13, bijgewerkt 20/08/13), Knack: http://www.knack.be/nieuws/belgie/8216-computers-op-school-zijn-misdadig-8217/article-normal-98355.html

In de Volkskrant adviseert Manfred Spitzer, een Duitse psychiater en psycholoog en tevens auteur van het boek ‘digitale dementie’, om jonge kinderen zo min mogelijk bloot te stellen aan computers. De grote nadelen van computers zijn het verhoogd risico op verslaving en slechte schoolprestaties. Volgens Spitzer stimuleren ze een vluchtige manier van leren. In het interview met Knack zegt Spitzer dat informatietechnologie het werk overneemt van onze hersenen. Wanneer we altijd een rekenmachine gebruiken, leren we nooit zelf rekenen. Door dingen op te schrijven met een pen i.p.v. ze te typen op een computer zal je ze beter memoriseren. Ook de e-reader met internetconnectie vindt hij maar niets. Volgens hem dragen surfen en klikken niet bij aan het leerproces van kinderen.

Reflectie:

Manfred Spitzer zegt dat informatietechnologie het werk, dat ons brein eigenlijk zou moeten doen, overneemt. Hij maakt hierbij de analogie met de auto en onze beenspieren. Hij vindt digitale media dan ook totaal ongeschikt om onze hersenen te trainen en meent dat ze niet deugen als opvoedkundig instrument. Met de voorbeelden (rekenmachine, typen vs. pen en papier) die hij aanhaalt in het interview, ben ik het eens. Je moet eerst leren rekenen alvorens een rekenmachine te gebruiken. Daarna zijn rekenmachines er vooral om moeilijkere bewerkingen sneller te berekenen. Dat door met pen op papier te schrijven je beter de zaken memoriseert dan door met een tekstverwerker te schrijven, ondervind ik zelf. Ik onthoud meer van samenvattingen die ik met de hand schrijf dan als ik ze typ op de computer. Maar ik denk niet dat we alle technologieën over dezelfde kam mogen scheren. Misschien maakt Manfred Spitzer in zijn boek ‘digitale dementie’ wel een onderscheidt, maar uit het interview laat hij blijken dat alle digitale media slecht zijn voor jonge kinderen. De volgende twee artikels, die ik aanhaal, bewijzen dat multimedia wel een positief effect kan hebben om het leren van jonge kinderen. Verhallen et al. (2006) toonden aan dat geanimeerde verhalen gebaseerd op een kinderboek een groter positief effect hebben op de talenkennis en het begrijpen van het verhaal in vergelijking met prentjes als ondersteuning van het verhaal bij jonge kinderen die Nederlands leren als tweede taal. Wanneer de kinderen meerdere malen het verhaal via multimedia te zien en horen kregen was het effect nog groter. De auteurs duiden wel op het feit dat het effect bij kinderen met een gevorderde talenkennis misschien niet zo groot zal zijn. Ze wijzen ook aan dat de kwaliteit van de multimedia een rol kan spelen. Weiss et al. (2006) onderzochten het effect van wiskunde leren met multimedia (coöperatief of individueel) bij kleuters. De twee groepen die via multimedia wiskunde leren presteerden beter op de post-test dan de controle groep die werkte met blaadjes. Natuurlijk zijn er ook nadelen aan het digitale tijdperk waar we ons in bevinden. Kinderen gebruiken computers en andere media niet alleen om te leren maar misschien nog meer om te spelen. Hastings et al. (2009) onderzocht de relatie tussen het gebruik van video/computerspel en schoolresultaten en gedrag. Zij toonden aan dat de tijd die kinderen spenderen aan computerspelletjes en hoeveel ze in contact komen met gewelddadige spelletjes geassocieerd is met lagere schoolresultaten, toenemende agressie en aandachtsproblemen. Daar tegenover staat dat educatieve spelletjes in minder gevallen worden geassocieerd met aandachtsproblemen en zelf lichtjes de schoolresultaten verbeteren.

Ik ben het dus niet met Manfred Spitzer eens dat computers/tablets/… voor kleuters kindermishandeling is. Ik denk dat, zoals met alles in het leven, je het met mate moet gebruiken. Ik zie niet in waarom kleuters niet via een computerspel konijntjes mogen tellen of waarom geanimeerde verhalen slecht zijn voor de ontwikkeling van het brein. Maar ik vind dat kleuters ook moeten leren door met blokken te spelen en te kleuren en knutselen.
Ik zie veel jonge kinderen in mijn omgeving die met de iPad van mama of papa rondlopen. Daar kijk ik wel met gemengde gevoelens naar. Ten eerste vind ik een iPad redelijk duur om aan een 5-jarige te geven. Ten tweede denk ik niet dat die spelletjes een echte educatieve bijdrage leveren.

Mijn conclusie: digitale media? Ja, maar met mate!

Referenties:

• Verhallen, M., Bus, A.G., de Jong, M.T. (2006) The promise of multimedia stories for kindergarten children at risk. Journal of Educational Psychology 98(2), 410-419.
• Weiss, I., Kramarski, B., Talis, S. (2006). Effects of multimedia environments on kindergarten children’s mathematical achievements and style of learning. Educational Media International 43(1), 3-17.
• Hastings, E.C., Karas, T.L., Winsler, E., Madigan, A., Tyler, S. (2009). Young children’s video/computer game use: relations with school performance and behavior. Issues in Mental Health Nursing 30(10), 638-649.